آیت‌الله منتظری

6 - پرهیز از خشم

همه موظف اند که خشم بیجای خود را کنترل کنند؛ در این میان پیشوایان و قدرتمندان وظیفه بیشتری دارند؛ زیرا هم بیشتر در معرض خشم هستند و هم قدرت کافی برای استفاده از آن برایشان وجود دارد؛ چون احساس می‎کنند به راحتی می‎توانند منویات خود را عملی کنند. وقتی انسان در کنار این غریزه از قدرت نیز برخوردار باشد، آتش خشم وی زودتر شعله ور می‎شود. شخص مقتدر عطش اعمال قدرت دارد. تمایل دارد از مخالفان خود انتقام بگیرد. در روایات به صاحبان قدرت توصیه شده که سعه صدر و تحمل داشته باشند.آمدی، غررالحکم، ص 342، حدیث 7825. علی (ع) به عبدالله بن عباس هنگامی که او را در بصره به جای خود گمارد، فرمود: "ایاک والغضب فانه طیرة من الشیطان"سید رضی، نهج البلاغه، نامه 76، ص 465. "برحذر باش از خشمناک شدن، که آن نشانه سبک مغزی است و شیطان آن را راهبر است."

امیرمؤمنان (ع) در عهدنامه اش خطاب به مالک می‎نویسد: به سرعت عصبانی نشو، عصبانیتی که می‎توانی از آن رهایی یابی؛ جلوی عصبانیت خودت را بگیر. چنان که اگر تو به رعیت تندی کردی به این بهانه باشد که من حاکم و فرمانده ام، بالا دست هستم، امیرم و دستور می‎دهم و اینها باید اجرا کنند، و بخواهی فرماندهی خودت را به رخ اینها بکشی. نگو من فرمانده هستم و فرمان می‎دهم باید فرمان مرا گوش کنند و اگر اطاعت نکردند باید به عنوان متمرد از فرمان حکومت مجازات شوند؛ چنین نباش. اگر چنین فکر و خیالی کردی تو مشغول فاسد کردن قلب خودت هستی. در این وقت این کبر و خودخواهی در تو زیاد می‎شود. غرور و نخوت تو را فرامی گیرد و این موجب فاسد شدن قلب تو است. دین خودت را هم ضعیف می‎کنی. و خودت را به تغییر و تحولات در حکومتت نزدیک می‎کنی. اگر