صفحه ۴۰۴

جنگ با خدا قرار مده." اگر به مردم خصوصا به یک مسلمان ظلم کنی، این جنگ با خداست. ظلم به بندگان خدا جنگ با خداست. تو در برابر انتقام و غضب خدا نیرو و قوه ای نداری که بتوانی آن را از خودت دور کنی، در نتیجه در مقابل غضب خدا خوار و اسیر خواهی شد. هیچ وقت از بخشش و رحمت خدا بی نیاز نیستی؛ پس تو که نیازمند عفو و رحمت خدا هستی باید به رعیتی که زیر دست تو است با عفو و رحمت رفتار کنی. وقتی که گذشت کردی پشیمان نشو و هیچ وقت از عقوبت کردن مردم خوشحال نشو.سیدرضی، نهج البلاغه، نامه 53، ص 428.

یکی از موارد مؤکد در دستورات دینی، گذشت از رفتارهای جاهلان و آنانی است که حق حاکمان را پاس نمی دارند و گفتار و رفتارهای توهین آمیز دارند. در قرآن کریم خطاب به پیامبراکرم (ص) آمده است: (خذ العفو وأمر بالعرف و أعرض عن الجاهلین )سوره اعراف (7)، آیه 199) . "عفو را پیشه کن و دستور به امور پسندیده بده و از نادانان روی برگردان." و در جای دیگر می‎فرماید: (فاعف عنهم واستغفر لهم )سوره آل عمران (3)، آیه 159) . "از آنان در گذر و برای ایشان از خدای سبحان طلب بخشایش کن."

در روایتی از امام صادق (ع) نقل شده است که فرمود: "آیا نمی دانی که حکومت بنی امیه با شمشیر و سخت گیری و ستم برپا بود و حکومت مورد نظر ما با نرمی و آرامش و تقیه و نیکویی در روابط انسانی و تقوا و کوشش همراه است، پس مردم را به دین و مذهب خود تشویق کنید."صدوق، الخصال، باب السبعة، ص 354 و 355، حدیث 35.

در روایت معتبر از امام صادق (ع) نقل شده است که رسول خدا(ص) در سخنان خود فرمود: "آیا شما را مطلع نسازم از برترین اخلاق در دنیا و آخرت ؟ بخشیدن کسی که به تو ظلم کرده است و ارتباط مداوم با کسی که با تو قطع رابطه کرده و نیکی

ناوبری کتاب