آیت‌الله منتظری

است. انسان مؤمن باید همواره میان خوف و رجا و نگرانی و امیدواری به فضل خدا به سر ببرد. از امام صادق (ع) سؤال شد که در وصیت لقمان به فرزندش چه بود؟ امام پاسخ داد: در آن چیزهایی عجیب بود؛ و عجیب ترینش این بود که به پسرش گفت: "از خدا بترس به گونه ای که اگر خوبی های همه انس و جن را انجام دهی، بترسی از این که تو را عذاب کند؛ و به خدا امیدوار باش به گونه ای که اگر گناهان انس و جن را داشته باشی، امیدوار باشی به تو رحم نماید."کلینی، کافی، ج 2، ص 67، حدیث 1) .

انسان مؤمن وقت خود را عبث و بیهوده نمی گذراند. او همواره به یاد خدا و ذکر او می‎پردازد و او را عبادت می‎کند. او در عین این که به کارهای روزمره خود می‎پردازد و زندگی خود و خانواده اش را آبرومندانه و متناسب اداره می‎کند، هیچ گاه از یاد خدا غافل نمی شود. تلاش او برای زندگی نیز به نیت انجام وظیفه و اطاعت از فرمان خداست؛ بنابراین امور مباح و مسائل زندگی را هم برای خدا به انجام می‎رساند و به این ترتیب به خدا تقرب پیدا می‎کند.

در طول زندگی روزمره ممکن است انسان در برخورد با مشکلات و تلخی ها و شیرینی ها غفلت نماید و از مسیر الهی دور شود و یا بلغزد و در دام شیطان گرفتار شود. برای پرهیز از چنین خطرهایی لازم است انسان روزانه برنامه ای برای محاسبه خود داشته باشد. اگر خطا و گناهی یافت از آن توبه کند و عزم خود را جزم کند که دیگر بار به گناه آلوده نشود؛ و اگر به کارهای خیر مبادرت کرد، باید خدا را برای توفیقی که به آن دست یافته شکرگزاری کند. امام کاظم (ع) فرموده است: "لیس منا من لم یحاسب نفسه فی کل یوم فان عمل حسنا استزاد الله و ان عمل سیئا استغفر الله منه و تاب الیه".همان، ص 453، حدیث 2. "از ما نیست کسی که هر روز به حساب خود نرسد، پس اگر کار خوب انجام داده از خدا طلب زیاده کند، و اگر کار بد انجام داده استغفار و توبه کند." و اگر در انجام کارهای خیر هم کوتاهی شده و یا نقصی در آنها وجود داشته،