آری ! گناهانی که ذاتی انسان شده اند و رسوخ در جان گناهکار پیدا کرده اند، به تناسب آن کیفر خواهند داشت، و چه بسا ماندن و جاودانی شدن در عذاب از همین جهت باشد. از امام صادق (ع) روایت شده است که ماندگاری گروهی از اهل جهنم در عذاب به این جهت است که آنان به این میاندیشیده اند تا زمانی که در دنیا هستند به گناهان خود ادامه دهند.کلینی، کافی، ج 2، ص 85، حدیث 5. حسابرسی اعمال بسته به عملکرد انسانها متفاوت خواهد بود. برخی حسابرسی آسان خواهند شد و نامه عملشان به دست راستشان داده خواهد شد؛سوره انشقاق (84)، آیات 7 - 8. و برخی دیگر نامه عمل خود را از پشت سر میگیرند و فریاد واویلا و هلاکت سر میدهند.سوره انشقاق (84)، آیات 10) - 11) . اینان آرزو میکنند که کاش نامه عملشان به آنها داده نمی شد.سوره حاقه (69)، آیه 25. بر کافران در آن موقف، چنان عرصه تنگ و فضاحت بار میشود که آرزو میکنند ای کاش خاک بودند،سوره نباء (78)، آیه 40. و اصلا خلق نشده بودند. از کافران هیچ فدیه ای پذیرفته نیست و هیچ کسی در آن روز به کمک کافران نمی آید،سوره آل عمران (3)، آیه 91. مال و اولاد که در دنیا کارسازند، در آنجا هیچ فایده ای ندارند،سوره آل عمران (3)، آیه 10) ؛ سوره شعراء (26)، آیه 88. مگر آن که از آنها برای اندوختن توشه اخروی استفاده شده باشد. مجازات نتیجه قهری عمل و تجسم آن میباشد. هیچ راه گریزی برای کسی وجود ندارد. همه چیز تحت سیطره بی چون و چرای خداوند است. حتی پشیمانی هم سودی ندارد؛ چه این که وقت آن گذشته است. کسی که پیام پیامبر درونی و بیرونی را نادیده بگیرد و بر اسب شهوت و ظلم و باطل خواهی خود سوار شود و بر آن بتازد و گوش شنوایی برای هیچ سخن حقی نداشته باشد، چگونه میتوان از او عذر و فدیه پذیرفت و پشیمانی اش را جدی گرفت ؟
برای رسیدگی به اعمال بندگان شاهدانی حضور پیدا میکنند: (و جأت کل نفس معها سائق و شهید)سوره ق (50)، آیه 21. "و هرکسی که میآید با او سوق دهنده و