صفحه ۲۹۵

و می‎توان گفت - چنان که صدرالمتألهین شیرازی 1 گفته - روح در عالم برزخ و عالم آخرت با بدن مثالی مشابه با بدن مادی به حیات خویش ادامه می‎دهد و در عین حال این همانی صادق است، نظیر عالم خواب که هرچند بدن مادی در رختخواب آرمیده است ولی روح با بدن مثالی به فعالیت های خود ادامه می‎دهد.

و بالاخره اصل معاد جسمانی امری است قطعی و قرآن کریم بر آن گواهی می‎دهد؛ هرچند ما نتوانیم به همه خصوصیات آن واقف شویم. آنچه از ضروریات دین است و ایمان و اعتقاد به آن واجب و لازم است، اصل معاد جسمانی است نه کیفیت و خصوصیات آن.

حسابرسی

مردگان با دمیده شدن مجدد در صور احضار می‎شوند و آنگاه به موقف حسابرسی برده می‎شوند تا بازخواست و حسابرسی شوند. یکی از مواقف قیامت برپایی دادگاه و حسابرسی از بندگان است. حسابرسی در قیامت به دلیل این که با علم بی پایان و واسع الهی صورت می‎گیرد، روشن و بی ابهام است. اعمال هیچ کسی ذره ای نادیده گرفته نمی شود.سوره زلزله (99)، آیات 7 - 8. نامه اعمال بندگان آماده می‎گردد. پیامبران و گواهان اعمال، حضور پیدا می‎کنند و میان مردم به حق داوری می‎شود. انسانها هرچه در دنیا انجام داده اند، به طور کامل در کتاب و یا به تعبیری در نامه عملشان ثبت می‎شود: (ما یلفظ من قول الا لدیه رقیب عتید)سوره ق (50)، آیه 18) . "سخنی نمی گوید مگر این که نزد او مراقبی مهیا حاضر است." همه اعمال کوچک و بزرگ نوشته می‎شود: (و کل صغیر و کبیر مستطر).سوره قمر (54)، آیه 53. نامه عمل هر کسی در قیامت در مقابل دیدگانش قرار می‎گیرد و به او گفته می‎شود تا نامه اش را بخواند؛ و هر کس برای حسابگری خود کافی است.سوره اسراء (17)، آیات 13) - 14) .

ناوبری کتاب