آیت‌الله منتظری

عظیم آفرینش خلق شود و آنگاه در هم کوبیده شود، انسانها در آن خلق گردند و سپس بمیرند و حیات دوباره پیدا کنند؟ چرا خداوند بر چنین کاری اصرار دارد و از انسانها دعوت کرده است تا درباره آن بیندیشند و از جمله رسالت های انبیا را نیز این قرار داده است تا مردم را به ایمان به آن بخوانند. به گونه ای که این مسأله در طول تاریخ ادیان جزء اصول دین به حساب آمده و کفر به آن موجب کیفر دانسته شده است و در کتابهای آسمانی پیشین مثل انجیل نیز درباره معاد سخن گفته شده است. در انجیل آمده است: "از این تعجب مکنید؛ زیرا ساعتی می‎آید که در آن جمیع کسانی که در قبور می‎باشند آواز او را خواهند شنید و بیرون خواهند آمد."انجیل یوحنا، باب 5، رقم 27 و 28.

باید بدانیم که خلق عالم، محصول خالقیت خداوند و فیض بخشی اوست. اقتضای خداوندی خلق است؛ تا موجودات عالم از فیض او بهره ببرند. نمونه هایی عالی از موجودات را پدید می‎آورد و قدرت خود را به منصه ظهور می‎رساند. خداوند در پی خلق عالم و امکانات آن است تا موجودات از وسایل و امکانات بهره بگیرند و به کمال نایل آیند. سرانجام عالم به مقتضای طبیعتش پیر و کهنه می‎شود و منهدم می‎گردد. چون انهدام مطلق عالم، با خالقیت و فیاضیت خداوند سازگار نیست؛ بنابراین باید عالم ادامه داشته باشد.

فلسفه تحقق معاد این است تا عصاره های خلقت آشکار شوند. کسانی که از عالم وجود بهره بردند و راه حق را طی نمودند در جایگاه شایسته خود قرار گیرند و به کمال مطلوب و ممکن دست یابند، و به بهره گرفتن و حیات طیب ادامه بدهند. اما کسانی که خود را با جریان عالم همسو نکردند و به حق خود قانع نشدند و به حقوق دیگران دست اندازی نمودند، و به عبارتی عملکرد و حرکت شایسته ای نداشتند، سرانجام کار و ایده و تلاش خود را مشاهده نمایند و سزای آنچه را که انجام داده اند بچشند. معاد تحقق پیدا می‎کند تا آشکار گردد که از موجودات