آیت‌الله منتظری

روح انسانها به حسب خصلت هایی است که تحصیل می‎کنند. اگرچه هنگام مرگ، انسان تسلیم محض می‎شود و هیچ گریزی از آن ندارد و قبل از آن حتی نمی داند که مرگ چه زمانی و کجا گریبان او را خواهد گرفت،سوره لقمان (31)، آیه 34. اما برحسب روحیات و اعتقادات و اعمالی که در دنیا داشته، روحش به سختی و شدت و یا با مدارا و ملاطفت گرفته خواهد شد. مؤمنان پرهیزکار هنگام مرگ با بشارت و مژده فرشتگان و سلام و دوستی آنان رخت برخواهند بست.سوره نحل (16)، آیه 32. از امام صادق (ع) روایت شده است که فرمود: وقتی مؤمن می‎فهمد که هنگام قبض روحش فرا رسیده است ناله می‎کند؛ ولی فرشته مرگ او را دلداری می‎دهد.کلینی، کافی، ج 3، ص 127، حدیث 2. در روایت دیگری آمده است که ارواح مؤمنان به استقبال مؤمن می‎آیند و به او مژده می‎دهند.کلینی، کافی، ج 3، ص 130، حدیث 2. در روایتی امام صادق (ع) فرموده است: "مرگ برای مؤمن لذت بخش ترین بو است و همه دردها و رنج های او را از بین می‎برد؛ در حالی که برای کافر همانند افعی و عقرب و بلکه بدتر است."صدوق، عیون اخبارالرضا، ج 1، ص 274، حدیث 9.

آری ! در عین این که مرگ برای مؤمن خوش است، ممکن است مؤمن گناهکار برای پاک شدن از گناه هنگام مردن به سختی بیفتد و رنج بکشد. آن رنج و درد، آخرین درد و رنج او خواهد بود.صدوق، معانی الاخبار، باب معنی الموت، ص 289، حدیث 6. در مقابل، کافران با غضب و تندی ملک الموت قبض روح می‎شوند و به آنها وعده عذاب داده می‎شود. آنان از همان وقت مردن با عذاب و اذیت می‎میرند.سوره انفال (8)، آیه 50.

آنان که از فرصت حیات دنیوی استفاده نکرده و به جای کسب معنویت و ثواب، به گناه و تن پروری و عیش و نوش پرداختند، افسرده و ناراحت و گرفتار فشار قبر می‎شوند تا روزی که وقت حسابرسی برسد.