جانشین پیامبر(ص) بر اساس قرآن
خداوند در قرآن به مؤمنان فرمان داده است که از خدا و پیامبر و اولواالامر خودشان اطاعت کنند.سوره نساء (4)، آیه 59. در کنار هم آوردن فرمان اطاعت از رسول و اولی الامر نشان میدهد که اطاعت از رسول و اطاعت از اولی الامر از یک سنخ است. مراد از اطاعت از رسول و اولی الامر، اطاعت در اوامر مولوی و حکومتی است که از ناحیه آنان صادر میشود؛ زیرا اطاعت از آنان در احکام دینی ارشادی است و جدای از اطاعت از خداوند نیست.
با توجه به این که اطاعت از اولی الامر و رسول خدا با اطاعت از خداوند در یک ردیف آمده، اولی الامر باید کسانی باشند که از خطا و گناه معصوم باشند، وگرنه لازمه آن فرمان به اطاعت از گناهکاران است، و صدور چنین فرمانی از خداوند حکیم قبیح است.طبرسی، مجمع البیان، ج 2، ص 64؛ برای تفصیل و نیز احتمالات دیگر در آیه، ر.ک : دراسات فی ولایة الفقیه، ج 1، ص 64 - 69. از این که اولی الامر باید معصوم باشند و از طرفی برای هیچ کس جز اهل بیت پیامبر(ع) ادعای عصمت نشده است، استفاده میشود مراد از اولی الامر، ائمه معصومین (ع) هستند. در دو روایت از امام صادق (ع) آمده است که اهل بیت (ع) همان کسانی اند که خداوند درباره آنها فرموده است: (أطیعوا الله و أطیعوا الرسول و أولی الامر منکم ). و نیز فرموده است: (انما ولیکم الله ورسوله و الذین آمنوا الذین یقیمون الصلا ة و یؤتون الزکوة و هم راکعون ).سوره مائده (5)، آیه 55؛ کلینی، کافی، ج 1، ص 286 و 288، حدیث 1) و 3.
در روایات زیادی نقل است که امام علی (ع) در حال رکوع انگشتر خود را به فقیری صدقه داد، سپس این آیه نازل شد: (انما ولیکم الله و رسوله والذین آمنوا الذین یقیمون الصلوة و یؤتون الزکوة و هم راکعون )سوره مائده (5)، آیه 55. در برخی روایات نقل شده که صدقه مزبور حله ای قیمتی بوده است. حر عاملی، وسائل الشیعة، باب 7 از احکام ملابس، ج 5، ص 18، حدیث 9. "ولی شما خدا و رسول و