صفحه ۲۲۶

نتیجه این که امام و پیشوای دین باید عالم باشد تا هدایتگری او به درستی انجام بگیرد و بلکه باید اعلم مردم زمان خود باشد تا دایره امامتش همگان را دربر بگیرد.

2 - عصمت

امام همانند پیامبر باید از گناه و خطا مصون باشد. اگر امام مرتکب گناه و یا اشتباه بشود، باعث می‎گردد که موقعیت او نزد مردم متزلزل شود و به سخنانش صددرصد اعتماد نشود. اگر امام معصوم نباشد، در صورتی که مردم را به چیزی امر نماید و یا از چیزی باز بدارد، مردم سخن او را قابل اعتماد ندانسته و الزام آور نخواهند دانست و در نتیجه از او اطاعت نخواهند نمود. اصولا تحقق امامت دینی، با عصمت و مصونیت از خطا و گناه ممکن است. کسی که عهده دار امر بزرگی مثل ابلاغ حقیقت دین و تبیین خداپسندانه آن است، وقتی می‎تواند نقش خود را به درستی ایفا نماید که در او گناه و خطا راه نیابد. از سوی دیگر مردم که شنوندگان و مخاطبان امامند باید به گوینده سخن و دعوت کننده اطمینان داشته باشند، که سخنان او خطا نبوده و از روی هوس ادا نشده است؛ وگرنه امر و نهی او را نمی پذیرند و منصب و رسالتش لغو خواهد بود.

به حکم آیه: (أطیعوا الله و أطیعوا الرسول و أولی الامر منکم )سوره نساء (4)، آیه 59. اطاعت از امام واجب است. با این وصف اگر امام معصوم نباشد، ممکن است دین خدا را به خطا و اشتباه معرفی نماید، که در این صورت اطاعت از او تبعیت از باطل و خطا خواهد بود؛ و چنین دستوری بر خداوند محال است.حلی، حسن بن یوسف، کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، ص 364 و 365؛ طبرسی، اعلام الوری باعلام الهدی، ج 1، ص 313 و 314، باب 2 از رکن 2. البته در زمینه این آیه شریفه احتمالات دیگری نیز مطرح شده است؛ و برای تفصیل، ر.ک : دراسات فی ولایة الفقیه، ج 1، ص 64 - 69. مطابق صدر آیه اطاعت از خدا به طور مطلق لازم است و اگر اولی الامر معصوم نباشد، اطاعت از او به طور مطلق لازم نخواهد بود، و حال آن که به صورت مطلق به اطاعت از اولی الامر امر شده است.

ناوبری کتاب