آیت‌الله منتظری

قانونی وضع کند که تأمین کننده منافع شخصی یا گروهی خودش باشد. و ثانیا وضع قانون، مستلزم داشتن آگاهی کامل به نیازهای واقعی، پیش بینی ضمانت اجرایی برای آن، اطلاع از عواقب اجرای قانون و جامعیت آن و در نظر گرفتن همه مقاطع حیات طولانی انسان است.

بشر از برخی امور اطلاعی ندارد و از برخی دیگر اطلاع جامعی ندارد؛ مثلا راه نیل به سعادت و کمال، در عین مطلوب بودن آن، ناشناخته است. و اگر آگاهی هایی هم داشته باشد، اطمینانی به درستی آنها نیست. قانون گذاری کامل و جامع به شرایطی نیاز دارد که از جمله آنها احاطه کامل به مصالح، آینده نگری، رعایت حقوق همگان و عدالت جمعی است و اینها تنها در قانونی می‎تواند وجود داشته باشد که از قانون گذاری محیط به همه حقایق سرچشمه بگیرد، و آن همانا خداوند است که خالق و مدبر انسان است. خداوند به همه مصالح آگاهی کامل دارد و بی نیاز ذاتی است و در ساحت وجود او هیچ نیازی راه ندارد. بنابراین قانونی که از طرف او تشریع شود، همه جانبه و با رعایت همه مصالح و عادلانه خواهد بود. پشتوانه اجرایی مقررات الهی، ایمان قلبی افراد است. هر فرد با ایمانی با احساس مسؤولیت در برابر خدای خویش تلاش می‎کند تا حرمت قوانین الهی را نگه دارد. با اعتقاد به حسابرسی خدا، روح تعهد و مسؤولیت در او ایجاد می‎شود.

از سوی دیگر خداوند وجودی مجرد و غیرمتناهی است و انسان موجودی مادی و محدود است و ارتباط مستقیم و محسوسی میان خداوند و بندگان وجود ندارد، در حالی که چنین ارتباطی حیاتی است. وجه جمع میان این دو این است که برای ارتباط عینی و قابل درک خدا با بندگان، بهترین انسانها را از میان آنان انتخاب کند تا پیام رسان خدا باشند. آنان بی آن که در پی منفعت های فردی و یا گروهی دنیوی خود باشند، برای تبیین تکالیف، حقوق و رفع اختلاف و کشمکش ها انتخاب شوند؛ و چنین نقشی را ایفا کنند و به عنوان پیام رسان در میان مردم در مقام راهنمایی به عقیده و عمل واسطه باشند. و چنین هم شده است و خداوند از میان بندگان صالح خود کسانی را به این سمت برگزیده و با این کار خود نیاز به وضع