آیت‌الله منتظری

بدبختی است ؟ چنان که کسانی چنین اموری را ناشی از خدایی دیگر دانسته و ثنویت در عقیده را به وجود آورده اند؛ و به "یزدان" خالق خیرها و "اهرمن" خالق شرور قائل شده اند.

واقعیت این است که فرض وجود خدایی جز خدای واحد، با هیچ منطقی سازگار نیست. جز خدای عالم خدای دیگری وجود ندارد و جز او کسی در این جهان کاره ای نیست. بنابراین نمی توان برای گریز از مشکل شرور و ناگواریها به خدای موهوم شر آفرین معتقد شد. بلکه باید برای وجود شرهای عالم و فلسفه آنها چاره ای اندیشید. چگونه خدای رحیم و مهربان و عادل و حکیم چنین اموری را در عالم خلق کرده و انسانهایی مدام در دام آنها گرفتارند؟ چگونه ممکن است خدای صاحب خیر مطلق، شر آفرینی کند؟

برای روشن شدن این موضوع باید به چند نکته توجه شود:

1 - نظامی که ما در آن زندگی می‎کنیم بهترین نظام ممکن است. این نظام تجلی اتم جمال حق تعالی است. خدا عالم را آفریده و برای هر چیزی ظرفیتی متناسب قرار داده است. (سبح اسم ربک الاعلی ‏ الذی خلق فسوی ).سوره اعلی (87)، آیات 1) و 2. هر چیزی نیکو و زیبا آفریده شده است: (الذی أحسن کل شئ خلقه ).سوره سجده (32)، آیه 7. خدا احسن الخالقین است سوره مؤمنون (23)، آیه 14) . و بنابراین باید نظام احسن بیافریند. جهان تجلی وجود خداست. خدا جمیل است و آفریده او هم تجلی جمال اوست.

2 - آنچه خدا انجام می‎دهد بر اساس حکمت است و اقتضای حکمت این است که کارها و امور صادر شده از حکیم، عاری از هرگونه ناروایی و زشتی باشد. کسی کار ناروا و شر پدید می‎آورد که یا نداند چه می‎کند و تشخیص نمی دهد و یا توان ندارد و یا برای شر و بدبختی و... مصلحتی می‎داند که آنها را می‎آفریند. خداوند چون عالم و قادر و حکیم است، انجام کار و امر ناروا از او قبیح است، و شر