آیت‌الله منتظری

از آیات و روایات و ادله عقلی استفاده می‎شود که خداوند عالم را آفریده است و آن را مدیریت می‎کند و در عین حال برای فعل خود از اسباب هم استفاده می‎نماید. چنین چیزی یک سنت و به تعبیری یک قاعده است. آیات متعددی در قرآن وجود دارد که در آنها از سنت های خدا سخن گفته شده است. خداوند به اقوامی از طریق اعلام وجود سنت ها و قوانین ثابت در عالم هشدار داده است: (قل للذین کفروا ان ینتهوا یغفر لهم ما قد سلف و ان یعودوا فقد مضت سنة الاولین )سوره انفال (8)، آیه 38. "به کافران بگو: اگر [از دشمنی با خدا و رسولش ] دست بردارند، گذشته شان آمرزیده می‎شود؛ و اگر از سر گیرند، به درستی که سنت های پیشینیان قطعی است." (سنة الله فی الذین خلوا من قبل و لن تجد لسنة الله تبدیلا)سوره احزاب (33)، آیه 62. "سنت های خدا درباره کسانی که پیشتر بوده اند [جاری بوده ]، و در سنت خدا هیچ تبدیلی وجود ندارد."

عالم با اسباب و علل اداره می‎شود، در عین این که گرداننده اصلی عالم خداوند است. مثلا درباره فروفرستادن باران در قرآن آمده است: (الله الذی یرسل الریاح فتثیر سحابا فیبسطه فی السماء کیف یشاء و یجعله کسفا فتری الودق یخرج من خلا له...)سوره روم (30) آیه 48. "خداست که بادها را می‎فرستد و ابرها را برمی انگیزاند و آنها را در آسمان هر گونه که بخواهد می‎پراکند، و آن را به صورت قطعه هایی متراکم می‎کند؛ و سپس می‎بینی از لابلای آنها باران بیرون می‎آید." همین طور وقتی سخن از سیراب کردن تشنگان به میان آورده، آن را به خود نسبت می‎دهد و در عین حال از طریق بادها و ابرها و فرستادن آب آن را انجام می‎دهد. (و أرسلنا الریاح لواقح فأنزلنا من السماء ماء فأسقیناکموه و ما أنتم له بخازنین )سوره حجر (15)، آیه 22. "و ما بادها را باردار [باردار کننده ] فرستادیم، پس آبی را از آسمان فرستادیم و شما را با آن سیراب کردیم و شما خزانه دار آن نیستید."

آیات فراوانی در قرآن وجود دارد که نشان می‎دهد خداوند کارهای خود را از