آیت‌الله منتظری

صور و میراندن و زنده کردن مردگان در قیامت؛ "عزرائیل"، مسؤول قبض ارواح انسانها در دنیا؛ (قل یتوفاکم ملک الموت الذی وکل بکم ).سوره سجده (32)، آیه 11) .

فرشتگانی وجود دارند که در اطراف عرش الهی به تسبیح و ذکر و ایفای مسؤولیت مشغولند؛ (و تری الملا ئکة حافین من حول العرش یسبحون بحمد ربهم ).سوره زمر (39)، آیه 75.

ملائکه موجودات مجردی هستند که از آنها خطا و گناهی سر نمی زند؛ (لا یعصون الله ما أمرهم و یفعلون ما یؤمرون )سوره تحریم (66)، آیه 6. "آن ملائکه کسانی هستند که از آنچه خدا به آنان دستور داده سرپیچی نمی کنند و آنچه را که فرمان داده شده انجام می‎دهند."

در عین این که خدا سر رشته دار عالم هستی است، با اذن خود او کارهایی در این عالم رخ می‎دهد که به حسب ظاهر عوامل دیگری غیر از ذات خدا دارند. وجود اسباب مادی در عالم که به وضوح نقش خود را ایفا می‎کنند، حکایت از این واقعیت دارد که خداوند عالم، امور این عالم را در دستان خود دارد، اما با اسباب و علل خاص خود آن را می‎چرخاند. چنین کارگزارانی در راستای مشیت خدا و خواست او انجام وظیفه می‎کنند. کارگزاران اعم از موجودات مادی و یا مجرد، برحسب وظایفی که به عهده آنها گذاشته شده کار انجام می‎دهند، اما همه را با اذن و فرمان خدا؛ و این عین توحید است.

لوح محفوظ و لوح محو و اثبات

برای اداره عالم دو نوع لوح و صفحه ثبت کارها - مناسب با عالم غیب و قابل تعبیر برای فهم ما - وجود دارد، که کارهای عالم در آنجا ثبت می‎شود. یکی از آن دو "لوح محفوظ" است؛ در این لوح تغییری وجود ندارد و مطابق علم خدا می‎باشد. دیگری "لوح محو و اثبات" است؛ در این لوح ممکن است در آغاز چیزی ثبت شود