صفحه ۱۴۶

خواسته شده همان. هیچ چیزی نمی تواند مانع تحقق خواست خداوند بشود. و هر آنچه به وقوع می‎پیوندد به اذن و اراده الهی است. (والبلد الطیب یخرج نباته باذن ربه...)سوره اعراف (7)، آیه 58. "و سرزمین پاک گیاهش بیرون می‎آید به اذن پروردگارش." (و ما هم بضارین به من أحد الا باذن الله...)سوره بقره (2)، آیه 102) . "و آنان [جادوگران ] به احدی نمی توانند ضرر وارد کنند مگر به اذن الهی." (و ما کان لنفس أن تموت الا باذن الله کتابا مؤجلا...)سوره آل عمران (3)، آیه 145) . "و هیچ کس نمی میرد مگر به اذن خدا؛ کتابی است مدت دار." (ما أصاب من مصیبة الا باذن الله و من یؤمن بالله یهد قلبه...)سوره تغابن (64)، آیه 11) . "و هیچ مصیبتی به کسی نمی رسد مگر به اذن الهی، و هر کس به خداوند ایمان بیاورد قلبش را هدایت می‎کند."

خدا برای انجام مشیتش از چیزی کمک نمی گیرد. چیزی در تحقق خواست خدا تأثیری ندارد. فعل او که عامل ایجاد جهان است یک لحظه است. (و ما أمرنا الا واحدة کلمح بالبصر)سوره قمر (54)، آیه 50. "امر ما نیست مگر یکی همانند چشم بر هم زدن."

فعل خدا برای همیشه به یک باره انجام نمی شود تا مخلوق پس از آفریده شدن به حال خود رها گردد، بلکه در عین آفریدن مدام با مخلوقات هست و تدبیرش تفکیک ناپذیر از خلق اوست. چنین نیست که فقط خلق جهان به خدا بسته باشد. ادامه لحظه به لحظه آن نیز وابسته به خداست. به گونه ای که اگر خدا از آن نظر بردارد، از هم فرو خواهد ریخت. به عبارتی خداوند نه تنها آفریننده کل جهان است، که یکایک موجودات درون عالم را نیز او آفریده و می‎آفریند و مدام و لحظه به لحظه تدبیر می‎کند. (ذلکم الله ربکم لا اله الا هو خالق کل شئ فاعبدوه و هو علی کل شئ وکیل )سوره انعام (6)، آیه 102) . "این است خدای شما که پروردگارتان است؛ نیست هیچ خدایی به جز او؛ آفریننده هر چیزی است؛ او را بپرستید؛ و او عهده دار همه چیز است."

ناوبری کتاب