صفحه ۱۳۱

منظور از واحد بودن خدا

واحد بودن خداوند به این است که خداوند یکی است و در ذات او تجزیه راه ندارد. صفات خداوند عین ذات او بوده و در آنها چندگانگی وجود ندارد. این که خداوند در الوهیت یگانه است، به این معناست که شریکی در پرستش ندارد. علم، قدرت و حیات او مانند علم و قدرت و حیات دیگران نیست. برای این که این صفات در خداوند عین ذات او و در مرحله تحقق عین یکدیگرند.

تقسیم صفات خداوند و تفکیک صفات از ذات صرفا از جانب ماست که در مقام شناخت هستیم. خداوند نه در ذات و نه در صفات دوگانگی ندارد. (و الهکم اله واحد لا اله الا هو الرحمن الرحیم )سوره بقره (2)، آیه 163) . "معبود شما یگانه ای است که جز او معبودی نیست، معبودی مهربان و بخشنده."

واحد بودن خداوند وحدت عددی نیست که درباره سایر اشیا می‎گوییم. وحدت عددی و کثرت حاصل از آن، از آثار صنع و ایجاد خداوند هستند؛ چرا که عدد مستلزم محدودیت است و ذات باری تعالی در تمامی کمالات مطلق بوده و هیچ نوع محدودیتی در حق او تصور نمی رود (و هو الواحد القهار)سوره رعد (13)، آیه 16) . "و او یگانه قهار است." (و هو العلیم القدیر)سوره روم (30)، آیه 54. "و او دانای تواناست." (أن القوة لله جمیعا)سوره بقره (2)، آیه 165) . "همانا قدرت منحصرا و در تمام اشیا از آن خداست." (أن الله هو الحق المبین )سوره نور (24)، آیه 25. "همانا خداوند حق آشکار است." آیات فوق و بسیاری از آیات مشابه آنها همگی حاکی از بی انتهایی ذات و صفات کمالی خداست؛ و گویای آن است که چه در ذات و چه در صفات، دومی برای او فرض نمی شود و برای همین است که وحدت عددی درباره او معنا ندارد. زیرا هر وجود و کمالی در اصل از آن ذات است و چیزی که فرض دوم نداشته باشد به صفت عدد که بیانگر محدودیت است متصف نمی شود.

ناوبری کتاب