صفحه ۱۲۶

بسازد. در این گونه امور قدرت هرچند هم فوق العاده و زیاد باشد، قابلیت قابل، این امکان را نمی دهد که شئ خارجی تحقق پیدا کند. قدرت خداوند هرچند مطلق است ولی به این گونه امور تعلق نمی گیرد. در روایتی رسیده که از امیر مؤمنان (ع) سؤال شد: آیا خدا قدرت دارد که زمین را در تخم مرغی قرار دهد در حالی که هیچ کدام تغییر نکنند؟ امام (ع) جواب دادند: "خداوند به ناتوانی متصف نمی شود ولی این هم شدنی نیست."صدوق، التوحید، ص 130، حدیث 10) ؛ مجلسی، بحارالانوار، ج 4، ص 143) .

علم خدا

خدا دانای مطلق است (والله بکل شئ علیم ).سوره بقره (2)، آیه 282. او قبل از این که موجودات را بیافریند، از آنها اطلاع داشته و پس از آن هم همچنان از آنها آگاهی دارد. خالقیت خداوند و انجام امور استوار از ناحیه او، نشان از علم او دارد. او نه تنها بر امور آشکار عالم علم دارد که بر امور نهان عالم نیز آگاه است. (انی أعلم غیب السموات و الارض و أعلم ما تبدون و ما کنتم تکتمون )سوره بقره (2)، آیه 33. "من پنهان آسمانها و زمین را می‎دانم، و نیز آنچه را که شما آشکار می‎کنید و یا مخفی می‎دارید."

وجود احاطه دار و همه جانبه و غیرمتناهی خداوند باعث می‎شود که چیزی بر او پنهان نباشد. او در همه جا و پیش همه چیز هست. بنابراین امر پوشیده ای برای خداوند وجود ندارد و سخن از غیب دانی او به لحاظ ما انسانهاست؛ یعنی آنچه برای ما غیب است برای خدا مکشوف می‎باشد. او بر همه چیز به صورت تفصیلی احاطه علمی دارد. اگر چنین نباشد، خدا متصف به جهل خواهد شد، و این با کمال خدا سازگار نیست. خدا از آن جهت که وجود مطلق غیرمتناهی است و نسبتش به اشیا به طور مساوی است، به همه چیز علم دارد. و چون علم او به اشیا قبل از

ناوبری کتاب