آیت‌الله منتظری

[وظیفه مسلمانان نسبت به صور چهارگانه جهاد]

بر این اساس می‎توان گفت در فرض "الف" که کافران در حال جنگ با کشور اسلامی هستند، وظیفه مسلمانان دفاع از کیان اسلام و مسلمانان و کشور خود می‎باشد. و در فرض "ب" که کافران در کشوری غیر از کشور اسلامی به عده ای از مسلمانان یا گروهی غیرمسلمان ستم روا می‎دارند و مانع دسترسی آنان به حقوق مشروع خویش می‎گردند، هرچند به مقتضای آیه شریفه (و ما لکم لا تقاتلون فی سبیل الله و المستضعفین...) سوره نساء (4)، آیه 75. وظیفه مسلمانان دفع ظلم و تجاوز از مظلومین است ولکن در شرایط کنونی دنیا که بنابر ضرورت های جهانی، اصولی و از جمله عدم دخالت کشورها در امور یکدیگر مورد پذیرش همگان قرار گرفته است، از راه دخالت نظامی نمی توان اقدام نمود؛ زیرا چه بسا مستلزم عواقب سوء و از بین رفتن مصالح مهمتر دیگری گردد.

البته ظاهرا در حال حاضر در حقوق و دکترین بین الملل این مبحث مطرح است که چنانچه در یک کشور یا منطقه - هرچند دور دست - به عده ای ستم شود و حقوق اساسی انسان هایی تضییع گردد، این حق یا وظیفه برای سایر کشورها یا سازمان های بین المللی خواهد بود که از آن عده حمایت کنند و از ستم و تجاوز ظالمان و مستبدان جلوگیری نمایند؛ که مقتضای آیه شریفه فوق الذکر نیز تأکید بر همین نکته است.