صفحه ۵۷

اگر مردم در جامعه ای از جوامع بشری، نسبت به سرنوشت خویش که در دست حکومت های مختلف قرار می‎گیرد، چندان بی تفاوت شوند که هرج و مرج و ناامنی را ببینند و بازهم هیچ گونه اقدام عملی برای غلبه بر آن انجام ندهند، مطمئنا ارزش وجودی خود را پایین تر از صغار و مجانین قرار داده اند؛ چرا که صغیر و مجنون فاقد توان و اختیارند و به همین جهت نمی توانند مصالح خویش را تشخیص داده و یا تأمین کنند و باید افرادی صالح برای حفظ مصالح آنان اقدام کنند (اگر والدین او نیز در تأمین مصالح او کوشا نبودند یا توان و لیاقت حضانت او را نداشتند، افراد صالح دیگری جایگزین آنان می‎شوند) ولی مردم عاقل و بالغ در این فرض، علیرغم توان و اختیار به ذلت هرج و مرج تن داده و اقدامی بر علیه آن نمی کنند.

در چنین شرایطی، طبیعی است که باید ارزش وجودی مردم را احیاء کرد و آنان را به توان و اختیار خویش آگاهی داد و شرایط را برای اعمال آزادانه اراده مردم در سرنوشت خویش آماده کرد. کاری که باید گروهی پیشتاز و شایسته به آن اقدام کنند. (کنتم خیر أمة أخرجت للناس تأمرون بالمعروف و تنهون عن المنکر) .سوره آل عمران (3)، آیه 110.

ثانیا: آنچه در مورد صغار گفته شده است عمدتا مربوط به ایتام است. یعنی صغاری که سرپرست خود را از دست داده اند و بدون ولی قهری - همچون پدر یا جد پدری - باقی مانده اند.

در خصوص صغاری که والدین آنها هستند، ولی نسبت به

ناوبری کتاب