صفحه ۱۳۴

دلیل سوم: روایات مستفیضی است که دلالت می‎کند بر این که خداوند برای هر چیزی حدی قرار داده است و برای هر کس که از آن حد تعدی و تجاوز کند نیز حدی مقرر فرموده است. از جمله روایت صحیحه داوود بن فرقد از امام صادق (ع) است که از پیامبراکرم (ص) نقل کرده اند: "ان الله قد جعل لکل شئ حدا و جعل لمن تعدی ذلک الحد حدا".وسائل الشیعه، باب دوم از ابواب مقدمات الحدود، حدیث 1.

همین مضمون در روایت 2 و 3 باب دوم نیز آمده است. ولی روایت اول در مورد شخصی است که مرتکب زنای محصنه شده است؛ و روایت دوم مربوط است به مطلق زنا؛ و روایت سوم در مورد سرقت و زنا می‎باشد. جمله "ان الله قد جعل لکل شئ حدا..." که با اندکی اختلاف در هر سه روایت آمده است به منزله تعلیل حکم است و ظاهر آن مضمونی است کلی، و در این گونه موارد عموم تعلیل برای استفاده عموم حکم حجت است و ذکر آن در یک مورد خاص مانع از ظهور آن در عموم نیست. مؤید این معنا روایت دوم از باب سوم ابواب مقدمات الحدود است که امام صادق (ع) بدون ذکر گناه خاصی به طور کلی فرموده اند: "ان لکل شئ حدا و من تعدی ذلک الحد له حد." از طرفی مراد از حد در این روایات که برای تجاوز از حدود الهی ذکر شده است، حد مصطلح نمی باشد؛ زیرا حد مصطلح جز در گناهان خاص مقرر نشده است.

و مقصود از "حد" در جمله اول وجوب و حرمت اشیاء نیست تا گفته شود: حکم چیزها منحصر در وجوب و حرمت نمی باشد بلکه

ناوبری کتاب