آیت‌الله منتظری

[علت تفاوت زن و مرد در دیه و ارث ]

3 - نکته سوم مربوط به تفاوت زن و مرد در دیه و ارث است. این تفاوت نه از جهت ارزش گذاری است تا گمان شود ارزش انسانی زن نصف ارزش مرد حساب شده است؛ بلکه در مورد دیه شاید به خاطر این باشد که نقش مرد اصولا در تأمین نیازهای مادی و اقتصادی جامعه و خانواده بیشتر از نقش زن است. بار تولیدات و تجارات و صنایع سنگین و نیز تأمین نفقه زن و اولاد و نیز مهر زن بر عهده مرد است. هرچند امروزه زنان تا حدودی در امور اقتصادی ذکر شده نقش محسوسی پیدا کرده اند، اما به هر حال نقش مردها به مراتب بیشتر است. با این فرض خلای که از قتل یک مرد در تأمین اقتصاد جامعه و خانواده به وجود می‎آید به حسب غالب موارد بیشتر از خلا اقتصادی ناشی از قتل یک زن است؛ و دو برابر بودن دیه مرد تا حدودی این خلا را جبران می‎کند.

و در مورد ارث نیز با توجه به وجوب نفقه زن و اولاد و نیز مهر او بر مرد، عدالت اقتضا می‎کند که سهم مرد از ثروت جامعه دوبرابر سهم زن باشد. به عبارت دیگر ما اگر مجموع مردان و زنان و ثروت هایی که از نسلی به نسل دیگر منتقل می‎شود را ملاحظه کنیم می‎بینیم این ثروت ها برای حفظ و تکثیر نیاز به تدبیر و تعقل دارد و این مسئولیتی است سنگین و خداوند در این مرحله مسئولیت سنگین حفظ و تکثیر دو سوم آنها را در اختیار مردها و یک سوم را در اختیار زن ها قرار