آیت‌الله منتظری

4 - شخصی که از اظهار مطلب استنکاف می‎ورزد، شرعا به لزوم اظهار و حرمت کتمان اعتقاد و توجه داشته باشد و با این وجود از اظهار آن خودداری کند.

5 - قاضی واجد شرایط یقین کند که وی شرعا به لزوم اظهار و حرمت کتمان اعتقاد دارد و علیرغم توجه به وجوب شرعی اظهار مطلب، از بیان آن استنکاف می‎ورزد.

باید توجه داشت در صورت تحقق این شرایط، اظهار و اقراری که از این راه به دست می‎آید تنها برای استیفای مصلحت اهم کارایی دارد و نمی تواند مستند شرعی برای محکومیت وی و استناد قاضی شرع به آن باشد؛ زیرا روایاتی که دلالت می‎کند بر عدم اجرای حد و تعزیر بر کسی که در زندان یا در اثر ترس و یا فشار بدنی بر کاری اقرار می‎کند، شامل این مورد نیز می‎شود. در این رابطه به جلد دوم دراسات فی ولایة الفقیه، صفحه 378 مراجعه شود.

یادآوری می‎شود چنین موردی که قاضی جامع الشرایط یقین پیدا کند که کسی اعتقاد و توجه به لزوم شرعی اظهار و حرمت کتمان مطالبی دارد که کیان اسلام یا نظام اجتماعی توقف کامل بر آن دارد، در مقام عمل بسیار دشوار است؛ زیرا از قبیل اطلاع از قلب و ضمیر انسان هاست. و به طور کلی در این قبیل موارد که احتمال سوء استفاده و تضییع حقوق افراد وجود دارد، شارع مقدس بیشترین تمهیدات را برای رعایت احتیاط و جلوگیری از سوء استفاده به کار برده است.