صفحه ۸۸

"هر کس بعد از اینکه مورد ظلم قرار گرفت در مقام رفع ظلم برآمد، علیه او راهی نیست." (و لمن انتصر بعد ظلمه فاولئک ما علیهم من سبیل)؛ شوری (42): 41. یعنی او حق دارد به هر نحو ممکن از خود دفاع نماید و نمی توان راه را بر او بست.

حق مدعی

حق مدعی این است که اگر ادعایش صحیح است خود گواه بر علیه خود باشی، و مبادا بر او ظلم کنی و یا حق او را کاملا ادا ننمایی؛ و اگر ادعایش صحیح نیست با او مدارا نموده و کارهایی که موجب غضب خداوند است انجام ندهی.

حق مدعی علیه

حق مدعی علیه آن است که اگر ادعای تو بر او درست است با او خوش رفتاری نمایی و حقش را تضییع نکنی. و اگر ادعای تو صحیح نیست از خدا پرهیز کرده و توبه کنی و ادعای خودت را پس گیری.من لایحضره الفقیه، باب الحقوق، ج 2، ص 624، حدیث 3214؛ تحف العقول، رسالة الحقوق لعلی بن الحسین (ع)، ص 268، شماره 37 و 38.

حق دفاع در دادگاه

هر متهمی حق دارد در دادگاه صالح از خود دفاع نماید، و سلب این

ناوبری کتاب