صفحه ۷۸

در نامه حضرت امیر(ع) به مالک اشتر آمده است: "برای ارباب رجوع که حاجت و مشکلی دارند وقت مخصوصی را معین کن تا شخصا و به دور از نگهبانان و یاران خود با آنان بنشینی و با تواضع برای رضای خدایی که خالق تو است با آنان مذاکره کنی، به گونه ای که سخنگوی آنان بدون ترس و لکنت زبان بتواند با تو صحبت کند؛ زیرا من پیوسته از پیامبرخدا(ص) می‎شنیدم که می‎فرمود: ملتی که حق طبقه ضعیف آن از قدرتمندان با صراحت لهجه و بدون لکنت زبان گرفته نشود، هیچ گاه پاک و منزه نخواهد بود." "واجعل لذوی الحاجات منک قسما تفرغ لهم فیه شخصک و تجلس لهم مجلسا عاما فتتواضع فیه لله الذی خلقک، و تقعد عنهم جندک و اعوانک من احراسک و شرطک حتی یکلمک متکلمهم غیر متتعتع؛ فانی سمعت رسول الله (ص) یقول فی غیر موطن: لن تقدس امة لایؤخذ للضعیف فیها حقه من القوی غیر متتعتع"؛ نهج البلاغه صبحی صالح و عبده، نامه 53.

همچنین آن حضرت فرمود: "هر حاکمی که در اثر فاصله گرفتن از مردم خواسته ها و حوائج آنان را برآورده نکند، خداوند روز قیامت حوائج او را تأمین نخواهد کرد." "ایما وال احتجب عن حوائج الناس احتجب الله یوم القیامة عن حوائجه..."؛ بحارالانوار، کتاب العشرة، باب 81، أحوال الملوک و الامراء، ج 72، ص 345، حدیث 42، چاپ بیروت.

حقوق حاکمیت و کارگزاران

یکی از حقوق متقابل مردم و حکومت، حقوق کارگزاران است؛ در این رابطه حضرت امیر(ع) فرموده اند: "حق من بر شما وفا به بیعت و

ناوبری کتاب