مشروح بحث در دو موضوع فوق در کتاب "دراسات فی ولایة الفقیه" ذکر شده است.دراسات فی ولایة الفقیه، ج 1، ص 493 به بعد؛ و ج 2، ص 213 به بعد.
حق فعالیت سیاسی
همه افراد جامعه - اعم از موافق و مخالف حاکمیت - علاوه بر حق آزادی بیان و اظهارنظر، حق دارند در راستای ایده های خود و اصلاح و یا تغییر برنامه های نظام حاکم و اصلاح آن براساس عقل و منطق و قانون، فعالیت سیاسی و تشکیلاتی داشته باشند؛ و سلب این حق، تحت هیچ عنوانی مشروع نخواهد بود. آیات و روایات مربوط به امربه معروف و نهی از منکر به خوبی بر جواز یا لزوم استفاده از این حق دلالت دارند.
حق اطلاع و نظارت بر عملکرد حاکمیت
از جمله حقوق مردم حق اطلاع از تمامی عملکرد قوای حاکمه، اعم از قراردادهای منعقده و امور مربوط به سیاست های داخلی و خارجی است. حکومت نباید مردم و نمایندگان آنان را نامحرم شمرده و نسبت به امور فوق پرده پوشی نماید، مگر اسرار نظامی که افشای آن به مصلحت عمومی نیست.
امام علی (ع) در این باره میفرماید: "آگاه باشید حق شما بر من این
.jpg)
