مطرح شده است، مقصود حقوقی است که در نظام آفرینش بر طبق حکمت بالغه خداوند در سرشت و فطرت انسانها قرار داده شده است، به نحوی که به هیچ وجه قابل سلب و محروم نمودن ذی حق نمی باشد؛ مانند حق تعیین سرنوشت، حق حیات، حق آزادی اندیشه، بیان اندیشه و نظایر آن.
در منابع فقه و روایات اسلامی از جمله نهج البلاغه و رساله حقوق امام سجاد(ع) به مصالح و مفاسد فرد و جامعه و محیط و اهداف نظام آفرینش و رابطه ضروری بین آنها توجه گردیده و براساس آن، حقوقی بیان شده است که ادای برخی از آنها واجب و برخی از آنها هرچند غیرواجب ولی سزاوار است رعایت شود. این حقوق عبارت است از:
1 - حقوق خداوند بر انسان و حقوق پیامبر اکرم (ص) و معصومین (ع) و قرآن و فرائض و واجبات.
2 - حقوق انسان بر خود و نیز حقوق متقابل بین ملتها و حاکمیتها.
3 - حقوق ملتها نسبت به یکدیگر.
4 - حقوق متقابل بین انسان و طبیعت و حیوان.
.jpg)
