آیت‌الله منتظری

اظهار کند؛ و با پرداختن او بدون شک استطاعت حاصل می‎شود.

(مسأله 22) بر شخص غیر مستطیع واجب نیست پول قرض کند و به حج رود؛ ولی اگر قرض گرفت و زائد بر ضروریات زندگی اوست و می‎داند اگر آن را صرف حج کند می‎تواند در وقت پرداخت بدون زحمت آن را بپردازد، در این صورت واجب است آن را صرف حج نماید و از حجة الاسلام کفایت می‎کند. و اگر قرض کردن بدون اهانت و منت برای او آسان باشد و درمقابل آن مالی دارد که می‎داند بعد از حج تبدیل آن به پول به سهولت انجام می‎شود، و یا طلبی دارد که می‎داند بعد از حج وصول می‎شود و بالاخره از ناحیه قرض به مشقت نمی افتد، در این صورت بنابر احتیاط واجب قرض کند و به حج برود و از حجة الاسلام کفایت می‎کند؛ هر چند در همه موارد قرض بخصوص در صورت اول، اعاده حج احوط است.

(مسأله 23) کسی که مخارج حج را دارد و دارای بدهی نیز می‎باشد، چنانچه بدهی او مدت دار باشد و مطمئن است در وقت پرداخت بدهی توان پرداخت آن را دارد واجب است به حج برود. همچنین است در صورتی که طلبکار راضی به تأخیر بدهی می‎باشد و بدهکار مطمئن است هنگام مطالبه می‎تواند بدهی را پرداخت نماید و منتی نیز در بین نیست.

(مسأله 24) کسی که خمس یا زکات بدهکار است و مقداری پول یا ملک یا کالا هم دارد که اگر زکات و خمس خود را با آن بدهد باقیمانده برای مخارج زندگی و مصارف حج کافی نیست، باید خمس و زکات خود را بدهد و حج بر او واجب نمی باشد؛ چه خمس وزکات در عین مالش باشد، چه در ذمه او.

(مسأله 25) شخص مستطیع اگر پول ندارد لکن ملک دارد،