صفحه ۱۷۶

صدر اسلام محرم شده است؛ و حتی المقدور این احتیاط ترک نشود. زیرا از صحیحه "معاویة بن عمار" در باب قطع تلبیه بسا استفاده شود که اجمالا حدود مکه آن زمان مورد توجه بوده است.وسائل الشیعة، کتاب الحج، باب «43» از ابواب "الاحرام"، حدیث 1. ولی اگر احرام از مکه میسر نیست از هر جا ممکن است باید محرم شود.

(مسأله 500) پس از انجام عمره تمتع بنابر احتیاط واجب باید انسان در مکه بماند و خود را گرو حج بداند، مگر اینکه ناچار باشد از مکه خارج شود؛ و در این صورت باید احرام حج ببندد و با احرام حج از مکه خارج شود. ولی اگر فرضا بدون حاجت و بدون احرام خارج شد و پس از یکی دو روز برگشت و در مکه احرام حج بست، احرام و حج او صحیح است. وبرای اطلاع از تفصیل در این مسأله به مسأله «140» مراجعه شود.

(مسأله 501) پس از تمام شدن عمره تمتع لازم نیست فورا احرام حج ببندد؛ بلکه اجمالا وقت آن وسعت دارد، و می‎تواند تأخیر اندازد تا وقتی که بتواند وقوف اختیاری عرفات را در ظهر روز نهم ذی حجه درک نماید؛ ولی پس از آن، تأخیر جایز نیست.

و اولی و احوط این است که احرام حج در روز هشتم ذی حجه واقع شود؛ وبهتر است بعد از نماز ظهر باشد. ولی مقدم داشتن بر آن، مخصوصا برای افراد پیر و مریض و بخصوص تا سه روز قبل بی اشکال است.

(مسأله 502) اگر احرام حج تمتع را فراموش کند یا در اثر ندانستن مسأله ترک کند و به منی یا عرفات برود، هر وقت متوجه شود باید برگردد و در مکه محرم شود. و اگر نمی تواند به مکه برگردد بنابر احتیاط به مقداری که می‎تواند برگردد؛ و اگر نمی تواند یا وقت تنگ است از همانجا احرام ببندد، هر چند در

ناوبری کتاب