آیت‌الله منتظری

احکام زیارات و عزاداری

(سؤال) در سال های اخیر ابهاماتی در مورد سندیت و یا محتوای زیارت عاشورا مطرح شده است به نحوی که برخی معتقدند: بخش هایی از آن زیارت نامه که به لعن برخی افراد اختصاص دارد از معصوم (ع) نرسیده است. مستدعی است نظر خود را در این مورد و بحث سند حدیث ذکر کنید.

(جواب:) عمده مضامین زیارت عاشورا و از جمله لعن بر دشمنان اهل بیت (ع) و غاصبین حق آنان، در کلمات معصومین (ع) و نیز در دعاها و از جمله دعای صحیفه سجادیه (دعای 48) و نیز در زیارت های دیگر ذکر گردیده است و خود آن زیارت نیز در کتب معتبر مذکور بوده و خواندن آن به امید ثواب مانعی ندارد، بلکه مطلوب است. البته در کتاب "کامل الزیارات" به جای قسمت هایی از آن زیارت که حاوی لعن برخی اشخاص است عباراتی دیگر می‎باشد. در قرآن کریم و بسیاری از ادعیه و زیارات، افراد کافر، ظالم، منافق، کتمان کننده حقیقت، آزار دهنده خدا و رسول و اهل بیت آن حضرت (ع) و... به طور عموم مورد لعن قرار گرفته اند. در این رابطه می‎توانید به کافی، ج 3، ص 189، ح 3 و 4 و قرب الاسناد، ص 59، ح 190 و تاریخ طبری، ج 4، ص 52 چاپ اعلمی، بیروت مراجعه کنید. مراد و معنای "لعن" نفرین است، یعنی درخواست عذاب الهی و دوری از رحمت خداوند برای کسانی که مورد لعن قرار می‎گیرند و خود آنها به خاطر کفر، ظلم و مانند آن زمینه دوری خود از رحمت خداوند و شمول عذاب الهی را فراهم کرده اند و به این لحاظ هرچند لعن، ظاهرا و به حسب دلالت مطابقی در قالب نفرین و به صورت "انشاء" و درخواست دور بودن از رحمت الهی است، اما به حسب حقیقت و دلالت التزامی "اخبار" از واقعیتی است که همان دور بودن کافر، ظالم و