صفحه ۴۸۷

گرفتن دیه باشد که در این صورت حاکم شرع می‎تواند با قاتل در گرفتن دیه توافق کنند و صغیر در این صورت پس از بزرگ شدن حق قصاص ندارد و همین طور است اگر احتمال افاقه مجنون نباشد که حاکم شرع در گرفتن دیه طبق مصلحت عمل می‎کند.

(سؤال) چنانچه شخصی به علت حادثه ای آتش گرفته که منجر به فوت وی گردد و قبل از فوت در بیمارستان اعلام کند که از هیچ کس شکایتی ندارد، آیا اولیای دم حق قصاص (در فرض قتل عمد) یا مطالبه دیه (در فرض قتل شبه عمد و خطای محض) را خواهند داشت ؟

(جواب:) مجرد اعلام عدم شکایت اثر ندارد، ولی اگر مجنی علیه پس از تحقق جنایت و قبل از فوت، جانی را از قصاص و دیه عفو کند، اقدام به قصاص یا اخذ دیه از ناحیه اولیای مجنی علیه محل اشکال بوده و احوط تصالح است.

پرداخت دیه در ماه های حرام

(سؤال) شخصی چاهی را در مسیر عمومی عدوانا در ماه حرام حفر کرده و عابر پیاده در ماه حرام در آن چاه افتاد است؛ آیا تغلیظ دیه شامل آن می‎شود؟ بر فرض تغلیظ دیه، ضابطه تغلیظ چیست ؟ معیار، زمان کندن چاه (در ماه حرام) است و اتلاف نفس، یا صرف وقوع حادثه در ماه حرام، ولو این که سبب در ماه غیر حرام ایجاد شده باشد کدام یک موجب تشدید دیه می‎شوند؟

(جواب:) براساس ظاهر برخی از روایات معتبر ملاک در تغلیظ دیه، زمان وقوع قتل است و در مفروض سؤال، جزء اخیر سبب فاعلی برای قتل، چاه کنده شده از قبل جانی است و چاه در ماه حرام ثابت و باقی بوده و موجب قتل در ماه حرام شده است.

بخشش دیه

(سؤال) در صورتی که اولیای دم مایل به اخذ و صرف دیه نباشند؛ آیا عفو از دیه اقرب به تقواست یا اخذ و حواله آن جهت بسیج و مسجد؟

(جواب:) عفو بهتر است، مگر در موردی که عفو موجب تجری جانی شود.

ناوبری کتاب