آیت‌الله منتظری

(جواب:) برای اثبات مالکیت مالک، نیاز به شهادت دو شاهد عادل و یا اعتراف خود غاصب لازم است.

(سؤال) آیا شهادت دو زن به تنهایی می‎تواند مثبت ادعایی مبنی بر ثبوت رابطه زوجیت تلقی گردد؟

(جواب:) در صورت اختلاف و نزاع در اصل تحقق نکاح، شهادت دو زن فقط برای اثبات آن کافی نیست، مگر این که حاکم شرع یقین پیدا کرده و بر حسب علم خود حکم کند.

(سؤال) شخصی نخست به نفع یک طرف شهادت می‎دهد، و نام او در فیصله شرعی ذکر شده است و طبق شهادت او فیصله شرعی نوشته می‎شود. اکنون بعد از بیست و پنج سال می‎گوید که شهادت قبلی من دروغ بوده و می‎خواهد به نفع طرف مقابل شهادت دهد. آیا چنین شخصی از نظر شرعی "عادل" شمرده می‎شود، و شهادت بعدی او - به نفع طرف مقابل - پذیرفته است یا خیر؟

(جواب:) مجرد رجوع شاهد و ادعای کذب در شهادتش، تا وقتی که این مطلب برای محکمه صالحه ثابت نگردیده باعث باطل گردیدن فیصله شرعی اول نمی گردد. بله، اگر شاهد معتقد است که در شهادت اول دروغ گفته، بر طبق عقیده خود باید خساراتی را که به واسطه شهادتش به طرف مقابل وارد گردیده است جبران نماید. اما اگر برای حاکم شرع به طریقی غیر از اقرار شاهد ثابت گردد که وی هنگام شهادت اول دروغ گفته است، حکم اول نقض گشته و وی تعزیر می‎گردد؛ و در این صورت اگر چیزی که بر آن شهادت داده است باقی باشد به صاحبش برگردانده می‎شود و اگر تلف شده باشد شاهد باید خسارت وارده به صاحبش را جبران نماید و شهادت چنین فردی در موارد دیگر مورد قبول نخواهد بود؛ مگر این که توبه نموده و خود را اصلاح نماید و عدالتش ثابت شود، در این صورت در موارد دیگر غیر از این دعوا می‎تواند شهادت دهد.