آیت‌الله منتظری

(سؤال) شخصی وصیت می‎کند که تمام مایملکش را به تنها فرزندش بدهند، اما پس از یک ماه از فوت وی فرزند دیگرش به دنیا می‎آید؛ آیا وصیت وی نسبت به فرزند اولش نافذ است ؟

(جواب:) وصیت موصی نسبت به ثلث نافذ است و دو ثلث باقی مانده متعلق به همه ورثه است؛ حتی بچه ای که بعدا به دنیا می‎آید که هر کدام سهم خود را طبق قانون ارث اسلامی می‎برند.

(سؤال) قطعه زمینی در سال 1364 شمسی بین وارثین تقسیم و سهم هر کدام مشخص شده و بر همان اساس، تقسیم نامه تنظیم و به امضای همه چهار برادر رسیده است. سال بعد یکی از وارثین مقداری از سهم خود را فروخته و قسمتی را به فرزندان خود مصالحه کرده است. اکنون که تصمیم به ثبت ملک گرفته شده، مشخص گردیده که مقداری از جلوی زمین در حریم جاده قرار گرفته و دو قطعه زمین که قبلا در ردیف دوم قرار داشته اکنون در نبش قرار گرفته است و تعدادی از وارثین اصرار بر تقسیم مجدد آن داشته و اظهار می‎دارند چون در ملک تصرف صورت نگرفته و برخی از قطعه ها مرغوب تر شده قابل برگشت است. عمل به تقسیم سال 1364 که آن زمان مورد توافق همه بوده است چه حکمی دارد؟ و آیا نیاز به تقسیم مجدد از لحاظ شرعی دارد؟ قطعه زمین هایی که فروخته و یا واگذار شده در صورت تقسیم مجدد چه حکمی دارند؟

(جواب:) در فرض مذکور که همه شرکا تقسیم مذکور را قبول کرده اند بعدا هیچ کدام نمی توانند تقسیم را به هم بزنند، مگر آن که ثابت شود تقسیم اشتباه بوده و مثلا در همان زمان تقسیم، قسمتی از ملک در حریم جاده و غیر قابل استفاده بوده است و در صورتی که اشتباه ثابت شود، باید براساس قرعه با رضایت همه اطراف مجددا تقسیم صورت بگیرد و معاملاتی که قبلا یکی از شرکا روی قسمتی از ملک انجام داده است اگر آن قسمت از ملک، سهم شریک دیگری گردیده، فضول و غیر نافذ است و صحت آن تابع اجازه مالک است و در صورت نزاع باید به قاضی جامع الشرایط رجوع شود تا فصل خصومت کند.

(سؤال) آیا کسی می‎تواند فرزند یا برخی از فرزندانش را از ارث محروم کند؟