صفحه ۴۲۹

این که ثابت شود از مالک آن غاصبانه و بدون رضایت گرفته شده است. بنابراین در فرض مذکور اگر ثابت شود در آن زمان غاصبانه از مالک گرفته شده است باید به مالک یا وارث فعلی او برگردانده شود و در این صورت فروش آن نیز صحیح نیست و باید پولی را که از بابت آن گرفته اید به صاحب پول برگردانید. البته در صورتی که بدانید مالک یا وارث از زمین اعراض کرده اند حق تصرف دارید.

(سؤال) در برخی از هتل ها وسایلی در اختیار مسافران قرار می‎دهند از قبیل خودکار، شامپو، صابون و... آیا برداشتن آنها پس از تمام شدن مدت اقامت در هتل اشکال دارد؟

(جواب:) چیزهایی مثل صابون و شامپو که برای مصرف افراد داده می‎شود، چنانچه پولی که از مسافران گرفته شده در قبال مصرف آن باشد بیرون بردن آنها جایز نیست؛ اما اگر پول آنها تماما دریافت شده خواه شما استفاده کنید و خواه نکنید بیرون بردن آنها اشکالی ندارد. همچنین برداشتن اشیایی که اطمینان داشته باشید صاحب هتل از آن اعراض کرده و یا به برداشتن آن رضایت دارد، اشکال ندارد.

(سؤال) بر روی قبوض آب نوشته شده: "نصب پمپ به صورت مستقیم بر روی شبکه، غیر مجاز بوده و پیگرد قانونی دارد." کسی که پمپ نصب کرده، با این که پول آب مصرفی را کاملا پرداخته و از آب برای وضو، غسل و... استفاده کرده است؛ آیا نماز و روزه او اشکال دارد؟

(جواب:) اگر منع نصب پمپ از ناحیه مالکین آب و تأسیسات آن است نصب آن و استفاده از آبی که به وسیله پمپ به دست می‎آید جایز نیست و طبعا وضو و غسل با آب غصبی خواهد بود و دادن پول آن را جبران نمی کند. اگر ممکن است منبع تهیه کنید که شب ها پر شود و روز از آب آن استفاده کنید و یا با متصدیان و مسؤولین تفاهم کنید.

(سؤال) محلی است سبز و خرم و دارای درختان مثمر و غیر مثمر که از چشمه های موجود در محل سیراب شده و منبع این چشمه ها یکی است. اخیرا بعضی از متنفذین از طریق حفاری و اکتشاف می‎خواهند راه آب را عوض کرده و به محل خود ببرند و در نتیجه همه این محل و درختان بی آب خواهند ماند؛ آیا اگر موفق

ناوبری کتاب