آیت‌الله منتظری

(جواب:) به طور کلی مالکیت فرد بر آنچه از راه شرعی و حلال و بدون تعدی به حقوق دیگران به دست می‎آورد و واجبات مالی، مثل خمس و زکات را نیز می‎پردازد مشروع است، گرچه حاکمیت صالح و جامع الشرایط می‎تواند بنا به ضرورت های جامعه و مصالح آن، مالکیت در امور خاصی را به نحوی تحت کنترل خود درآورد. گفتنی است: انباشت ثروت های بسیار عظیم در قبال فقیر شدن قشر ضعیف از جامعه، نشانه ضعف نظام اقتصادی و مدیریت آن است.

(سؤال) شخصی مالک صحرای علف زاری با این خصوصیت است که آب ریزه این علف زار از قریه دیگری غیر از قریه ای که دارای صحراست می‎باشد و دلیل مالکیت مالک هم معلوم نیست. تنها چیزی که معلوم است این است که مالک فعلی یک قرن مالک آن است و دیگران هم تا به حال هیچ اعتراضی نداشته اند. اکنون افراد قریه که با مالک علف زار در آن قریه زندگی می‎کنند مدعی هستند که باید علف زار بین آنان تقسیم شود؛ آیا چنین حقی را دارند یا آن شخص مالک کل علف زار است ؟

(جواب:) در مفروض سؤال، افراد قریه ای که مالک در آن زندگی می‎کند حقی نسبت به آن علف زار ندارند، مگر این که مدرک شرعی بر عدم مالکیت مالک فعلی و دال بر مالکیت افراد قریه مذکور وجود داشته باشد.

(سؤال) چشمه ساری است که پایین آن زمین های زراعی از آن مشروب می‎شوند در مسیر آب این چشمه سار برخی از مردم درختانی کاشته اند. فعلا صاحبان زمین های مزروعی می‎گویند: کاشت این درختان باعث کم شدن آب می‎شود و باید درختان را قطع کنید. در این صورت وظیفه صاحبان درختان چیست ؟

(جواب:) هرچند آب چشمه سارها متعلق به صاحبان زمین های پایین است، ولی صاحبان درخت ها چون از قدیم بوده دارای یک مرتبه سلطه و ید می‎باشند و قطع آنها جایز نیست، مگر این که ثابت شود آنها را بدون اذن صاحبان چشمه ها کاشته اند که غاصبند.

(سؤال) درختی در مرز دو زمین کاشته شده و از آب و خاک و هوای آن مکان مشترک استفاده و رشد و نمو کرده است؛ آیا یکی از شرکا حق استفاده به تنهایی را دارد یا نه ؟ بر فرض که از آن استفاده کند، آیا مشغول الذمه به بقیه شریک ها می‎باشد؟