کتاب، از گروه متخاصم ذمی بوده و مالک اموال عمومی ملی خودشانند. شاهد بر سر بیت المقدس و مسجد استانبول است که اموال عمومی ملی بوده و از همین ملت در بلاد اسلامی به صورت ذمی زندگی میکردند و اموال آنها دارای احترام بوده است.
(جواب:) به طور کلی و با توجه به این که وقف صحیح معابد اهل کتاب، ثابت نیست حکم سایر املاک آنان را دارد که ممکن است با صلاحدید حاکم شرع و با رعایت شرایط ذمه به خود آنان واگذار شود و تعرض و هتک چنین معابدی اشکال دارد و با فرض خروج آنان از ذمه، اختصاص آن به غیر جهت عبادت مشکل است؛ ولی در خصوص معابدی مانند بیت المقدس که به دست انبیا و صالحان بنا شده بعید نیست مانند مسجدالحرام عنوان مسجد داشته است و لذا در قرآن به المسجدالاقصی تعبیر شده است و در هر عصری اهل ادیان آن زمان در آن به عبادت میپرداختند.
(سؤال) در برخی از مساجد کتاب هایی مثل اصول کافی، المیزان و... وجود دارد که شخص هدیه کننده روی صفحه کتاب نوشته است: این کتاب را وقف مسجد کردم. حال آیا چنین کتاب هایی را میتوان از مسجد خارج کرد و به منزل برد و مطالعه کرد؟
(جواب:) جایز نیست، مگر این که احراز شود نظر واقف اعم بوده است.
تصرف در موقوفه برای غیر مورد وقف
(سؤال) در روستایی زمین های آن قطعه قطعه اضافه شده و به تبع آن زمین های متفاوتی هم جهت قبرستان وقف شده است. اهالی این روستا در یکی از زمین ها سرویس بهداشتی ساخته اند و در یکی از زمین های دیگر، سالن اجتماعات برای خواهران و یا مراسم عزاداری یا فاتحه خوانی ساخته شده است؛ آیا ساخت سرویس بهداشتی در قبرستان مزبور قبل از دفن اموات اشکال دارد؟ در صورتی که 20 متر از قبرستان 1000 متری برای دفن اموات روستا کافی باشد در بقیه زمین آن آیا میتوان سالن اجتماعات ساخت ؟ در صورت اشکال داشتن سالن ها، آیا میتوان در آن سالن ها چند میت دفن کرد تا هم نظر واقف حاصل شود و هم از سالن ها استفاد شود؟
(جواب:) ظاهرا ساختن تأسیساتی متعارف و متناسب با قبرستان، مانند سرویس
.jpg)
