صفحه ۲۶۵

بلکه پول را در اختیار شما قرار دهد و شما خانه را برای بانک بخرید و به وکالت از بانک آن را گران تر به اقساط معین به خودتان بفروشید. این یک معامله شرعی است و قرض و ربا نیست.

(سؤال) معمولا بانک ها با عناوین مختلفی از قبیل: جعاله، خرید مسکن و... با کارمزد بالا، وام پرداخت می‎کنند. این گونه وام ها از لحاظ شرعی چه حکمی دارد؟ و اگر شخصی وام را دریافت کرد (با کارمزد بالا) ولی آن را در جهتی سرمایه گذاری کرد که سود بیشتری نسبت به کارمزد دریافت شده به دست آورد چه حکمی دارد؟

(جواب:) در بانک ها این موارد معمولا وام نیست بلکه در قالب معاملاتی، چون: جعاله، وکالت در عمل مورد جعاله و نیز وکالت در خرید و فروش از طرف بانک، پول پرداخت می‎گردد و چنانچه طرفین قصد جدی مفاد این معاملات را داشته باشند معامله صحیح است، ولی چنانچه این امور حیله ای برای فرار از ربای قرضی باشد زیادی که بانک می‎گیرد چنانچه در حدی نباشد که عرفا کارمزد به شمار رود ربا بوده و حرام است و اگر گرفتن پول از بانک و نیز صرف آن پول ضمن عقد و معامله صحیحی باشد اشکال ندارد.

(سؤال) بنده در کشور کانادا زندگی می‎کنم. بانکی که در آن حساب دارم در پایان سال مبلغ اندکی (2/5 درصد) سود به موجودی حساب پرداخت می‎کند. استفاده از این سود چه حکمی دارد؟

(جواب:) اشکالی ندارد.

(سؤال) برخی از بانک ها وامی به نام جعاله به کارمندان دولت پرداخت می‎کنند که بدون دریافت فاکتور است؛ آیا این وام را برای هر خریدی می‎توان مصرف کرد؟

(جواب:) تعبیر به وام جعاله تعبیر صحیحی نبوده و قراردادی که در بانک ها به عنوان جعاله وجود دارد وام نیست، بلکه جعاله - مثلا - تعمیر منزل است. مراجعه کننده، متعهد می‎شود که اگر بانک منزل او را تعمیر کند مبلغ معینی به بانک بپردازد؛ پس بانک به عنوان عامل باز پرداخت هزینه تعمیر به او وکالت می‎دهد که از طرف بانک منزل را تعمیر کند و قرارداد مذکور اگر به قصد جد انجام شود مانعی ندارد و

ناوبری کتاب