آیت‌الله منتظری

(سؤال) دولت از حقوق تمامی کارمندان خود هر ماهه مبلغی ناچیز در حدود (600 تومان) را به حساب یکی از شرکت های بیمه طرف قرارداد خود واریز می‎کند و در مقابل شرکت بیمه تعهد می‎کند که فقط در صورت وفات کارمند به طور عادی یا بر اثر حادثه مبلغ سه میلیون تومان به کسی که کارمند در پرونده خود مشخص نموده بلاعوض و فوری پرداخت نماید که به این نوع بیمه در اصطلاح بیمه عمر گفته می‎شود، آیا این نوع بیمه از نظر شرعی درست است یا نه ؟

(جواب:) بیمه عمر به صورت مذکور اشکالی ندارد.

(سؤال) شرکت بیمه در برخی موارد مبلغی مثلا 200 الی 300 ریال طی 15 سال اضافه بر مبلغ بیمه عمر از کارمند دریافت می‎کند در عوض، شرکت بیمه تعهد می‎کند که پس از پایان 15 سال مبلغ یک میلیون تومان را به خود کارمند پرداخت کند که به این نوع بیمه "بیمه عمر و پس انداز" گفته می‎شود؛ آیا این نوع بیمه از نظر شرعی اشکال دارد؟

(جواب:) بیمه پس انداز به این صورت که شخصی ماهیانه مبلغی به شرکت بیمه بپردازد به شرط این که بعد از آن مبلغ بیشتری از آن دریافت کند، مشکل است، ولی در یکی از صورت های زیر ظاهرا بی اشکال است. الف: پولی را دولت بدون آن که به کارمند خود تملیک کند به شرکت بیمه تملیک کند به شرط این که شرکت، مبلغ بیشتری را پس از آن به کارمند بپردازد. ب: در اثر کاهش فاحش ارزش پول در مدت مذکور، مبلغی را که بیمه گذار می‎گیرد با مبلغی که می‎پردازد از نظر ارزش حقیقی و قدرت خرید و اقتصادی تقریبا یکسان باشد. ج: بیمه گذار بدون آن که با شرکت بیمه شرط کند، پولی را به آن تملیک کند هرچند بداند شرکت بالاخره در عوض آن، پول بیشتری به او پرداخت می‎کند. د: بیمه گذار پول خود را به طور بضاعت؛ یعنی بدون آن که آن را به شرکت بیمه تملیک کند در اختیار شرکت گذاشته و به آن اجازه دهد تا با پول وی معامله و تجارت کند و در پایان نسبت به اصل پول و فواید آن با شرکت به مبلغ تعیین شده مصالحه کند.