آیت‌الله منتظری

مسائل صلح

(سؤال) شخصی در زمان حیات خود ضمن صلح نامه ای ملکی را به فرزندان ذکور خود مصالحه کرده و ضمن عقد، شرط کرده است که منافع مورد مصالحه تا زمانی که مصالح زنده است متعلق به خودش و حق استیفای رایگان منافع و واگذاری به غیر را داراست. همچنین شرط کرده تا زمانی که صلح کننده زنده است حق فسخ صلح نامه به طور یک جانبه صرفا متعلق به خودش است. سؤال این است، در صورتی که ثابت شد که متعاملین قصد صلح نداشته و مقصود واقعی و پنهانی آنان وصیت به ثلث بوده است؛ آیا چنین معامله ای صحیح است و آیا سلب مالکیت منافع برای مدت موهوم به ترتیب فوق، موجب جهل طرفین به عوضین و در نتیجه غرری بودن آن نیست ؟

(جواب:) با توجه به تعبیراتی که ذکر شده، عقد مذکور ظهور در صلح دارد و وصیت بودن آن خلاف ظاهر است، مگر این که قرائن قطعیه بر اراده وصیت داشته باشید و در صلح این قبیل جهل ها مضر به صحت آن نیست.

(سؤال) این جانب کلیه دارایی خود را بین فرزندانم مصالحه و تقسیم کرده ام و از جمله آنها چند باب مغازه بوده که با اجازه و رضایت و موافقت کامل این جانب به فرزند دوم خود اجازه داده ام که طبقه فوقانی بر روی مغازه ها بسازد؛ آیا بعد از من فرزندانم نسبت به طبقه فوقانی ادعایی می‎توانند بکنند یا متعلق به فرزند دوم این جانب است ؟

(جواب:) در مفروض سؤال، اگر طبقه فوقانی قبل از صلح به فرزندان بنا شده است و بعدا فقط طبقه اول به آنان صلح شده است آنان حقی نسبت به طبقه دوم و فضای آن ندارند و مالک می‎تواند در حیات خویش فضای طبقه دوم را به هر کسی