آیت‌الله منتظری

(سؤال) این جانب در حال خرید یک خانه ام و از طریق یکی از دوستان با خبر شدم که این خانه قبل از من خریدار دیگری نیز داشته و خریدار قبل، مبلغی پول به عنوان بیعانه به صاحب منزل داده و رسید گرفته و به شرطی که گزارش مهندسی خانه مثبت باشد معامله را تمام کنند؛ ولی گزارش مهندسی کاملا مثبت نبوده و خریدار از خرید خانه صرف نظر کرده، صاحب خانه هم از برگرداندن پول خریدار قبلی خودداری کرده است. با این شرایط، آیا صحیح است آن منزل را خریداری کنم ؟

(جواب:) اگر نسبت به خانه مزبور معامله خرید و فروش با شخص قبلی انجام نشده و فقط وعده فروش بوده و یا با فرض انجام معامله با رضایت طرفین معامله فسخ شده است خریدن شما بی اشکال است.

(سؤال) برخی از مؤلفین یا مؤسسات، کتاب هایی به صورت مجانی به افراد می‎دهند و آنها اقدام به فروش آنها می‎کنند. حکم فروش آنها چیست ؟

(جواب:) اگر شرط عدم فروش نشده باشد اشکال ندارد.

(سؤال) مدتی است در شهر اهواز بعضی از افراد حقیقی مشغول به تجارت و سرمایه گذاری با پول مردمند که این سرمایه گذاری به دو روش انجام می‎گیرد: الف: مبلغی، مثلا یک میلیون ریال را به شخصی داده و 25 روز بعد یک میلیون و پانصد هزار ریال دریافت می‎کنند. ب: از مغازه داری یک کالا را (مثلا کولر گازی) که 450 هزار تومان قیمت دارد به مبلغ 250 هزار تومان خریده به شرطی که 25 روز دیگر تحویل گرفته و سپس روز بیست و پنجم اگر مایل باشند کولر را برداشته و اگر مایل نبوده فروشنده آن را به مبلغ 370 هزار تومان از ما خریداری می‎کند. در هر دو نوع معامله، پنجاه درصد سود عاید خریدار می‎شود. در ضمن معلوم نیست کسانی که متصدی این گونه معاملاتند و این گونه سرمایه گذاری می‎کنند در خارج هستند یا داخل؛ آیا این گونه معاملات صحیح می‎باشند؟

(جواب:) معامله نوع اول ربا است و جایز نیست، اما نسبت به معاملات نوع دوم از ماهیت واقعی معاملات نامبرده و ریشه های آنها بی اطلاعم و نمی گویم حرام است؛ ولی تشریع تجارت در اسلام برای رفع نیازهای زندگی است و این قبیل