آیت‌الله منتظری

زاید بر شأن باشد تخمیس آن به قیمت فعلی لازم است و اگر از درآمد مخمس یا ارث خریده شود خمس آن واجب نیست.

(سؤال) این جانب کارمندی می‎باشم که فقط از حقوق کارمندی، زندگی خود را تأمین می‎کنم. از مال دنیا فقط یک منزل مسکونی داشتم که دو دانگ آن به قباله همسرم بود تا این که پدرم مرحوم شد و زمینی به مقدار 200 متر به من ارث رسید که آن را در طول ده سال تبدیل به منزل مسکونی کرده و منزل قدیمی را فروخته ام. سهم همسرم را که حدودا شش میلیون است هنوز نپرداخته ام. اما برای یکی از فرزندانم که سرباز بوده و در شرف ازدواج است زمینی به مبلغ ده میلیون خریداری کرده ام و هنوز هم برای دخترانم که آنها نیز در شرف ازدواجند جهیزیه ای تهیه نکرده ام؛ آیا به این پول خمس تعلق می‎گیرد؟

(جواب:) اگر منزل مذکور را برای سکونت خود ساخته اید خمس ندارد و منزل قبلی را پس از فروش مقداری را که سهم خودتان است چنانچه در همان سال فروش، صرف تهیه جهیزیه و یا منزل مورد نیاز فرزندان کرده باشید خمس ندارد، ولی در غیر این صورت خمس دارد.

(سؤال) زمین های شهر ما همگی وقف بوده و مردم سالانه بابت این زمین ها به اداره اوقاف مبلغی می‎پردازند. حال اگر مقداری از این زمین ها را به واسطه هبه، یا ارث و یا احیا کردن مالک شدیم؛ آیا به آن خمس تعلق می‎گیرد؟

(جواب:) زمین وقفی به ملک کسی در نمی آید، ولی ممکن است، امتیاز حق استفاده از آن قابل انتقال و معامله باشد و هر کس چنین حقی را از راه هبه یا معامله به دست آورد حکم سایر درآمدها را دارد که باید در آخر سال تخمیس شود. در ضمن اگر زمین موات باشد و سابقه احیا ندارد وقف آن صحیح نیست و هر کس آن را احیا کند مالک می‎شود و در آخر سال باید تخمیس گردد.

(سؤال) در چه صورتی به زمین کشاوزی خمس تعلق می‎گیرد؟ اگر خمس زمین باید داده شود، آیا صاحب اصلی زمین باید خمس آن را بپردازد و یا به عهده خریدار است ؟ و اگر صاحب اصلی خمس زمین را ندهد؛ آیا خریدار باید خمس آن را بدهد؟

(جواب:) خمس دادن فروشنده برای خریدار کافی نیست، خریدار اگر از درآمد