قبیل خودکار، تسبیح و امثال آن برایم هدیه میآورند که فقط در حد امتحان رنگ و نرمی از آن استفاده میکنم. تا به حال گمان میکردم فتوای آن حضرت با فتوای حضرت امام؛ مطابق است، لکن حال که دریافتم این طور نیست؛ تکلیف شرعی این جانب چیست ؟
(جواب:) اگر اشیای مذکور مورد نیاز شما بوده و در طول سال در معرض استفاده شما بوده است، خمس ندارد و در غیر این صورت پس از گذشت سال خمس دارد و اگر قبلا این مسأله را در زمان حیات امام از ایشان یاد گرفته اید و فراموش نکرده اید میتوانید به فتوای ایشان باقی باشید.
(سؤال) مالی که براساس فتوای مرجع تقلید میت، متعلق خمس نبوده (هبه بوده است) و در نتیجه خمس آن را پرداخت نکرده، اما براساس فتوای مرجع تقلید وارث، باید خمس آن پرداخت میشده؛ آیا وارث باید خمس این مال را بپردازد؟
(جواب:) در فرض سؤال، میت بدهکار نبوده و وارث هم بابت ارث، خمس بدهکار نمی شود.
(سؤال) ملاک عرفی بودن هدیه چیست، یعنی اگر هدیه را دریافت کند و در شأن عرفی او باشد، اما آن را در طول سال مصرف نکند؛ آیا بدان خمس تعلق میگیرد؟ به عنوان مثال پارچه ای را به او هدیه میدهند با این که نیاز دارد، اما تا پس از گذشت سال آن را نمی دوزد و یا این که ظروفی که در شأن عرفی اوست برای او هدیه میآورند، اما در طول سال مورد مصرف قرار نمی دهد.
(جواب:) اگر در معرض نیاز و استفاده بوده هرچند تصادفا در طول سال از آن استفاده نشده خمس واجب نیست.
(سؤال) آیا مرد میتواند با توجه به مسائلی چون: کم بودن اصل مهریه، یا فعالیت اقتصادی زن در خانه از درآمد سال خود مبلغی یا چیزی را به عنوان مهریه به زن خود ببخشد و آیا به این سرمایه زن خمس تعلق میگیرد؟
(جواب:) بخشش مرد اگر موافق شأن او باشد و برای فرار از خمس نباشد مانعی ندارد، ولی درآمد زن و از جمله بخشش به او اگر زاید بر مخارج سال باشد متعلق خمس است.