آیت‌الله منتظری

(سؤال) به قصد سهم الارث به دوتا از دخترهایم که ازدواج کرده اند برای هر کدام مبلغی جهت خریدن خانه و گشایش در امر زندگی آنها به حساب پس انداز مسکن که به نامشان افتتاح شده، از محل وجوه پس انداز شده واریز کرده ام. آیا به مبالغ فوق که به عنوان سهم الارث پرداخت شده خمس تعلق می‎گیرد؟

(جواب:) به وجوه پس انداز شده که در همان سال صرف مؤونه نشده خمس تعلق می‎گیرد و بخشش در زمان حیات حکم ارث را ندارد.

خمس اموال میت

(سؤال) پدر همسرم، ملکی را در زمان حیات خود به نام فرزندانش کرده و وصیت کرده که خمس آن را بدهید بعضی می‎گویند: وصیت کرده پس از فروش، خمس آن را بدهیم؛ ولی هنوز فروش نرفته است. همسرم سهم خود را قیمت کرده و خمسش را با نماینده شما دستگردان کرده و در سال بعد آن را پرداختیم. اخیرا شنیده ایم که می‎گویند: چون از اصل مال خمس نداده اید و از پول خودتان خمس می‎دهید باید یک چهارم بدهید. حال وظیفه ما در مقابل خمس ملکی که یک پنجم آن را داده ایم چیست ؟ و آیا باید بعد از فروش آن ملک افزایش قیمت را خمس بدهیم یا یک بار کفایت می‎کند؟

(جواب:) در این موارد اگر آن 15 ملک را که معادلش را به عنوان خمس پرداخت کرده اید مورد نیاز شما بوده است پرداخت همان مبلغ کافی است، ولی اگر مورد نیاز شما نبوده است باید سر سال خمس آن 15 را نیز بپردازید و پس از پرداخت اگر باز هم مورد نیاز نباشد باید هنگام فروش آن، خمس افزایش قیمت آن را نیز بپردازید.

(سؤال) دو برادر پس از مرگ پدرشان مال و اموال او را تقسیم نمی کنند و با هم به نحو اشتراک از اموال به ارث رسیده در آن کار می‎کنند. حال اگر یک قطعه زمین با درختانی که ارث پدرشان بوده را با زمین و درختان همسایه معامله کنند (معامله کالا به کالا) آیا زمین و درختان این قطعه زمین که در عوض درختان و زمین ارثی گرفته اند مشمول خمس می‎شود؟