خمس غنائم
(سؤال) خمس در قرآن در مورد غنیمت در جنگ بدر نازل شده است، پس چرا این لفظ، عمومیت پیدا کرده و به موارد دیگر نیز تعلق پیدا کرده است ؟
(جواب:) هرچند آیه شریفه مربوط به خمس، در جنگ بدر نازل شده است، ولی کلمه "ما" در آیه شریفه: (واعلموا انما غنمتم...)سوره انفال (8) : آیه 41. و نیز صله آن، یعنی کلمه: (غنمتم) و کلمه: (من شئ) عمومیت دارد و شامل هر آنچه عنوان غنیمت و فایده بر آن صدق میکند میشود و شأن نزول نمی تواند مخصص باشد و گرنه بسیاری از آیات مربوط به سایر احکام شریعت نیز چنین است و التزام به این مطلب با خاتمیت و ابدی بودن دین اسلام منافات دارد.
(سؤال) در قرآن تنها یک آیه در مورد خمس وارد شده آن هم مربوط به غنایم جنگ است، پس چرا فقها به نحو عموم از آیه استفاده میکنند؟ و چرا بعد از نماز در قرآن زکات آمده، اما نامی از خمس نیامده است ؟
(جواب:) بعید نیست مراد از زکات در قرآن مطلق مالی باشد که باید در راه خدا داده شود که قهرا شامل خمس نیز میشود و نیز مراد از صلاة نیز مطلق عبادات باشد که موجب ارتباط و نوعی اتصال معنوی با عالم غیب و خداوند میشود؛ به علاوه، خمس درآمدهای کسب و تجارت ها از عموم آیه شریفه: (و اعلموا انما غنمتم من شئ فان لله خمسه...) نیز استفاده میشود، زیرا اولا: کلمه "ما" در "انما" عام است و ثانیا: کلمه "غنمتم" نیز شامل مطلق درآمد و بهره میشود و منحصر به غنائم جنگی که شأن نزول آیه بوده است نیست و گرنه از هیچ آیه قرآن که به مناسبتی نازل شده است نمی توان برای سایر ازمنه، حکمی را استفاده کرد و این مطلب مستلزم اشکالات زیادی است. البته تعلق خمس به درآمدها شرایطی دارد که در رساله توضیح المسائل ذکر شده است.
.jpg)
