صفحه ۹۹

مکررا آمده است: "اذا قرأت شیئا من العزائم...". از طرف دیگر، قرائت چنانکه در "المنجد" آمده این گونه معنا شده است: "قرء الکتاب: نطق بالمکتوب فیه او القی النظر علیه و طالعه"؛ و نیز در تفسیر المیزان، جلد 20، صفحه 323 ذیل آیه (اقراء باسم ربک ...) چنین آمده است: "یقال قرأت الکتاب اذا جمعت ما فیه من الحروف و الکلمات بضم بعضها الی بعض فی الذهن و ان لم تتکلم بها". حال سؤال این است که آیا نظر با چشم بدون تلفظ و به عبارت دیگر نگاه کردن آیه سجده دار که انسان کتابی را در خلوت این گونه مطالعه می‎کند، باعث وجوب سجده می‎گردد یا خیر؟

جواب: در قرائت و استماع سجده واجب است و ظاهر لفظ "قرائت" خواندن است. و در سماع محل خلاف است؛ مشهور عدم وجوب است، و احوط سجده است. و در نظر فقط، وجوب ثابت نیست؛ مگر این که گفته شود نظر از سماع فقط، از نظر ملاک اقوی است. والله العالم.

(سؤال 1185) من کاغذهای باطله که در آنها قرآن یا نام پیامبر(ص) یا امام (ع) است، ابتدا این کلمات و اسامی مقدس را طوری خط می‎زنم که دیگر خوانده نمی شود و بعد آنها را دور می‎ریزم. آیا اشکال شرعی دارد؟

جواب: اگر به طور کلی کلمات و اسامی محو می‎شود اشکال ندارد.

(سؤال 1186) آیا تمام قرآن قابل قانون گذاری هست، یا بخشی از آیات نسخ شده است ؟

جواب: قرآن کریم علاوه بر داشتن رهنمودهایی در رابطه با جهان بینی و خلقت عالم هستی، و مبدأ و معاد و دنیا و آخرت، و خلقت انسان، جن و ملائکه و بیان احکام و دستورات کلی مربوط به زندگی فردی و اجتماعی انسانها، و ارائه ارزشهای اخلاقی و اجتماعی از قبیل عدالت، تقوی، اخوت، استقامت، صبر، علم و دانش، انفاق و شهادت در راه خدا و نظایر اینها، مشتمل بر داستانهای بسیار آموزنده از پیامبران پیشین و اقوام گذشته می‎باشد. و آن کتابی است که معجزه باقیه خاتم پیامبران الهی می‎باشد.

و اما آیات منسوخ قرآن به چند مورد مخصوص مربوط بوده است، و بسیار محدود می‎باشد؛ و موقت بودن احکام آنها از خود آیات منسوخ استفاده می‎شود و در

ناوبری کتاب