صفحه ۷۵

هر امری به متخصص آن رجوع می‎کنند و شارع مقدس این سیره را امضا فرموده است، و فرموده اید: "عقلا در کارهایشان تعبد نیست، بلکه ملاک حصول اطمینان می‎باشد." با این مبنا اگر مقلدی که اهل فضل و تحقیق است ولی هنوز به حد اجتهاد نرسیده است به خاطر تحقیق در اطراف یک موضوع فقهی نتوانست به فتوای مرجع خود مطمئن شود که واقعا حکم خداوند است تکلیفش چیست ؟

جواب:1 - اگر سطح علمی و فقهی اعضای شورا به هم نزدیک باشد و مجتهد اعلمی در خارج آن نباشد که در سطح بسیار بالایی باشد، تقلید از شورای ذکر شده اگر آزاد و مستقل باشد اشکال ندارد؛ مگر این که تعارض نظر شورا با نظر فرد اعلم موجب سلب اطمینان نسبت به موافقت نظر اعلم با واقع گردد، که در این فرض در صورت تساوی و عدم ترجیح، مقلد بین عمل به نظر هر کدام مخیر است.

2 - ظاهرا آیه شریفه شامل افتاء نیز می‎شود، زیرا افتاء از شئون والی امر واجد شرایط است. و مقصود از "امر" در قرآن و روایات در این گونه موارد همان امور عمومی و اجتماعی است.

3 - مبنای تقلید به نظر اینجانب همان است که در سؤال آمده است؛ ولی این که هر کس چند کلمه ای خواند یا شنید بتواند در فتاوای مجتهد قطعی و اعلم تشکیک بکند صحیح نیست. بلی فرض سؤال در مورد کسی است که واقعا به قواعد فقهی و مبانی فتوای مجتهد آشنا و نیز اهل تشخیص باشد؛ و وظیفه چنین کسی در فرض ذکرشده مراجعه به فتوای مجتهد دیگری است که به فتوای او اطمینان پیدا کرده باشد، یا عمل به احتیاط نماید.

(سؤال 1105) آیا وکیلی که از مراجع تقلید نمایندگی دارد می‎تواند سهم سادات را به فقیر غیر سید بدهد یا خیر؟

جواب: تابع نحوه وکالت است.

(سؤال 1106) حدود اجتهاد سیاسی چیست ؟

جواب: تعبیر به "اجتهاد سیاسی" متعارف و معمول نیست؛ ولی یک فقیه و مرجع دینی باید از حوادث و مشکلات سیاسی، اقتصادی و فرهنگی زمان خود در حد

ناوبری کتاب