آیت‌الله منتظری

(سؤال 2596) در بعضی نوشته های جنابعالی آمده است که اسلام با خشونت و خونریزی مخالف است و حتی همان جهاد ابتدایی هم در اسلام در حقیقت همان جهاد دفاعی است و جنگهای پیامبر(ص) همگی دفاعی بوده است؛ یعنی پس از تهاجم کفار و مشرکین، پیامبر(ص) دستور دفاع را صادر می‎نمودند. اما از بعضی آیات قرآن خلاف این معنا استفاده می‎شود؛ مثلا در آیه 191 سوره بقره آمده است: (واقتلوهم حیث ثقفتموهم...)؛ یعنی کفار را هر کجا پیدا کردید به قتل برسانید. و در آیه 193 همین سوره آمده: (و قاتلوهم حتی لا تکون فتنة ...) یعنی کفار را بکشید تا فتنه ای در زمین نباشد. و ظاهر این دو آیه دستور اعمال خشونت و نیز جهاد ابتدایی با کفار می‎باشد؟

جواب: اولا مقصود از جهاد دفاعی، دفاع از توحید و عدالت و حق است؛ و در تمام جنگهای پیامبر(ص) اصول فوق مورد تهاجم مشرکین و کفار محارب قرار گرفته بود و برای دفاع از این اصول و نیز نجات مردم مستضعفی که گرفتار سران کفر و شرک شده بودند دستور جهاد داده می‎شد تا آنان در یک فضای آزاد قرار بگیرند و با اختیار خود اسلام و توحید را انتخاب نمایند.

و ثانیا - آیات مورد اشاره در سؤال مربوط است به دستور آمادگی جنگی مسلمانان با مشرکین مکه در سال ششم هجری. در این سال پس از این که پیامبر(ص) به همراه بیش از هزار نفر از مسلمانان برای حج خانه خدا به سمت مکه تا حدیبیه آمدند، مشرکین راه را بر آنان بستند و با تیر و سنگ به آنان حمله نمودند؛ و پیامبر(ص) با اصحاب خود همان جا قربانی نمودند و به مدینه منوره برگشتند مشروط بر این که سال آینده بتوانند حج را انجام دهند.

در این شرایط آیات قتال و جهاد با مشرکین مکه نازل شد یعنی آیات 190 تا 195 سوره بقره: (و قاتلوا فی سبیل الله الذین یقاتلونکم...)

(و با آنهایی که همواره با شما قتال می‎کنند قتال نمایید و بیش از حد به آنان تجاوز نکنید از مرز حق و عدالت خارج نشوید زیرا خدا متجاوزین از عدالت را دوست نمی دارد. و آنهایی را که شما را از مکه با اذیت و کشتن و شکنجه بیرون کردند و پیوسته علیه شما فتنه انگیزی کرده و می‎کنند هر کجا یافتید بکشید، و در جوار