صفحه ۵۷۳

شود و مقدسات دینی را زیر سؤال ببرد همچون غده سرطانی خواهد بود که بتدریج به پیکر سالم جامعه سرایت می‎کند، و چون شرط ارتداد داشتن عناد و لجاجت با حق است، پس چه بسا ارتداد از بعضی توطئه های سیاسی علیه اسلام و جامعه مسلمین حکایت می‎کند و در حقیقت مرتد محارب با آنان می‎باشد.

ضمنا باید توجه شود که مجرد اختلاف نظر در فهم مبانی اسلامی و استنباط احکام دینی امری است طبیعی و هیچ کس حق ندارد درک و برداشت خود را مقیاس حق قرار دهد و مخالفین خود را به ارتداد یا انحراف متهم نماید.

و حتی اگر فرضا در شرایطی بر اجرای حکم مفسده بزرگتری مترتب شود، به حکم باب تزاحم از اجرای آن باید صرف نظر کرد. در حدیث معتبر از رسول خدا(ص) نقل شده: "لولا انی اکره ان یقال: ان محمدا استعان بقوم حتی اذا ظفر بعدوه قتلهم لضربت اعناق قوم کثیر."وسائل، 5/3، حد مرتد. (اگر نبود این که خوش ندارم گفته شود: محمد از کسانی - در جنگ با دشمن - کمک گرفت ولی پس از پیروزی بر دشمن خود آنان را کشت، به طور قطع جمع کثیری را گردن می‎زدم.)

لابد نظر پیامبر(ص) به کسانی بوده که از روی سیاستهای روز به حضرت کمک می‎کرده اند ولی کافر و یا مفسد بوده اند و بالاخره مستحق قتل بوده اند، ولی حضرت در آن شرایط قتل آنان را صلاح نمی دانسته اند.

از این حدیث شریف استفاده می‎شود که در اجرای حدود الهی شرایط خاص زمانی و مکانی باید مورد توجه قرار گیرد؛ زیرا اصل اجرای حدود برای سالم ساختن محیط اجتماعی است نه انتقام جویی از بزهکاران. چنانکه به طور کلی اجرای حدود اسلامی باید در محیط اسلامی برای تنبه مسلمین انجام شود نه در محیط کفر. در حدیث معتبر از امیرالمؤمنین (ع) نقل شده: "لایقام علی احد حد بارض العدو."وسائل الشیعة، 10/1، مقدمات الحدود. (در زمین دشمن بر هیچ کس نباید حد جاری شود.) برای تفصیل مسأله لازم است به کتابهای فقهی مراجعه شود و این مطلب در این مختصر نمی گنجد.

ناوبری کتاب