آیت‌الله منتظری

جواب: تفصیل جواب در نامه نمی گنجد ولی به طور اجمال نکته هایی را یادآور می‎شوم:

1 - تشریع کامل و صحیح، تشریعی است که با نظام تکوین و طبیعت هماهنگ باشد، بلکه تشریع خود یکی از مظاهر تکوین است و در نظام تکوین - معمولا - نرمش با خشونت تواءم است، و هر پدیده ای ترکیبی از دو قسمت نرمش و خشونت می‎باشد؛ قسمت نرمش بستر فعالیت و بهره دهی آن پدیده، و قسمت خشونت حافظ کیان و ثبات و محور تداوم آن پدیده است. از باب مثال و نمونه:

زمین مرکب است از جلگه های هموار و نرم و کوه های خشن و مرتفع؛ جلگه ها محل سکونت و آرامش انسانها و بستر کشت و زرع و بهره وری هاست، ولی ثبات و آرامش زمین به کوه های خشن و مرتفع وابسته است.

در سوره مرسلات می‎خوانیم: (و جعلنا فیها رواسی شامخات)سوره مرسلات (77): آیه 27. (در زمین کوه های استوار و مرتفع قرار دادیم.)

و در سوره نباء می‎خوانیم: (ألم نجعل الارض مهادا و الجبال أوتادا)سوره نباء (78): آیه 6. (آیا زمین را گهواره و کوه ها را میخ های زمین قرار ندادیم ؟)

شاخه های نرم و ملایم درختان بستر ثمردهی و بهره وری است و هیچ گاه ساقه یا ریشه درخت ثمر نمی دهد؛ ولی بقاء و ثبات درخت به ریشه و ساقه محکم آن می‎باشد.

محور ادراکات و حرکات و فعالیتهای انسان، اعصاب و عضلات نرم اوست؛ ولی ثبات بدن او به استخوانهاست و اگر ثبات بدن تأمین نگردد نظام ادراکات و فعالیت ها مختل می‎گردد.

بر این اساس اگر ما پذیرفتیم که تشریع احکام و دستورات از ناحیه خداوند - که خالق ما و آگاه به مصالح ما می‎باشد - امری است ضروری و لازم، در عالم تشریع نیز هر چند غالب احکام و دستورات به منظور ساختن و تربیت انسانها به طور نرمش و