صفحه ۵۵۶

و آیا تفاوتی بین کیفیت بیرون آمدن است ؟ مثلا در گلوله وقتی از آن طرف بیرون آید جراحت بیشتر می‎شود تا نسبت به چاقو و نیزه؛ مقتضی است شئون و احکام آن را بیان فرمایید.

جواب: ظاهرا مقصود از "نافذه" که طبق بعضی روایات دیه آن صد دینار می‎باشد، آن است که جانی آلت جرح را در بعضی اطراف بدن که دیه آن کمتر از صد دینار نیست - مانند دست و پا - فرو کند و ازطرف دیگر خارج شود؛ و اگر از طرف دیگر خارج نشود از مصادیق "دامیه" و "متلاحمه" و نظایر آنها می‎باشد. و چون دیه آن از ثلث دیه کامله کمتر است، مساوات مرد و زن در آن بعید نیست و ذکر "رجل" در روایات ظاهرا به عنوان مثال است و خصوصیت ندارد. و اما "جائفه" که دیه آن ثلث دیه کامله می‎باشد آن است که جانی آلت جرح را در عضوی از بدن که دارای جوف است - مانند شکم و سینه و پشت و پهلو - فرو کند و به جوف برسد ولی از طرف دیگر خارج نشود، و اگر از طرف دیگر خارج شود دوجائفه محسوب شدن آن محل اشکال است، و احوط تصالح طرفین است. و در هر صورت فرقی بین آلات جرح نیست.

(سؤال 2565) شخصی سهوا چوبی به طرف بچه پرتاب کرده و به چشم او خورده و قرنیه آن را مجروح ساخته و با دوبار جراحی و تحمل مخارجی بالاخره چشم بچه خوب شده است، حال دیه آن چقدر است ؟ و آیا مخارج بیمارستان از دیه کسر می‎شود؟ و آیا بیکاری هایی که متحمل شده نیز کسر می‎شود یا نه ؟

جواب: در فرض سؤال اگر قصد زدن بچه را نداشته و استناد ضرب به او نزد قاضی شرع با بینه ثابت شده نه با اقرار ضارب، دیه جراحت به عهده عاقله ضارب است (یعنی خویشاوندان پدری او)؛ و اگر با اقرار ضارب ثابت شده باشد به عهده خود ضارب است. و مقدار دیه را باید قاضی شرع بعد از تحقیق از مقدار آسیب تعیین نماید. و هزینه درمان را اگر با اختیار خود متحمل شده باشد از کسی حق مطالبه ندارد؛ بلی اگر به دستور ولی طفل خرج کرده باشد در صورتی که دیه به عهده خودش باشد می‎تواند مقداری را که خرج کرده است از دیه کسر کند، ولی اجرت بازماندن از کار را نمی تواند کسر نماید.

ناوبری کتاب