آیت‌الله منتظری

مسائل دیات

(سؤال 2558) شخصی در منزل خود مورد تهاجم چند نفر قرار می‎گیرد و یکی از ضاربین را می‎کشد، آنگاه یکی از ضاربین قصد کشتن قاتل را می‎کند و قاتل نیز پیش دستی کرده و او را نیز می‎کشد، بعدا ورثه مقتولین به عنوان دیه املاک قاتل را متصرف می‎شوند؛ آیا آنها چنین حقی را داشته اند؟

جواب: در فرض سؤال اولیای مقتولین حق تصرف در اموال و املاک قاتل را ندارند. برای این که اگر قاتل در مقام دفاع چاره ای جز کشتن آنها نداشته خون مقتولین هدر می‎باشد و اولیای آنها حق قصاص و دیه ندارند؛ و اگر آنها را ناحق کشته باشد، چون قتل عمدی بوده اولیای آنها حق قصاص داشته اند و بدون مراجعه به حاکم شرع و مصالحه به دیه حق گرفتن دیه نداشته اند.

(سؤال 2559) اختیار دیه از بین شش چیز، آیا با دیه دهنده است یا دیه گیرنده ؟

جواب: از مجموع روایات استفاده می‎شود که اگر دیه دهنده یکی از اجناس شش گانه را اختیار کند، دیه گیرنده حق امتناع از پذیرفتن آن و مطالبه چیز دیگر را ندارد؛ ولی اگر هر دو به پرداخت چیز دیگر کما و کیفا توافق کنند اشکال ندارد.

(سؤال 2560) کسی که محکوم به قصاص نفس گردیده و می‎بایست تفاضل دیه را اخذ و سپس قصاص شود، آیا انتخاب نوع دیه در اختیار اوست یا کسی که موظف به پرداخت است ؟

جواب: انتخاب آن با دیه دهنده است.

(سؤال 2561) در یک حادثه رانندگی شخصی مقتول و چند نفر مجروح می‎شوند و به گواهی چند نفر و نیز هیأت کارشناس منشاء تصادف سرعت راننده و بی توجهی به تذکر کمک راننده بوده است؛ با این حال آیا می‎توان به حکم دیه یا قصاص عمل نمود؟