آیت‌الله منتظری

جواب: اگر جنایت را بدون توجه به سرایت آن عفو کرده باشد، محتمل است ولی دم حق قصاص داشته باشد؛ هر چند خلاف احتیاط است.

(سؤال 2540) اگر شخصی که هیچ رابطه سببی و نسبی با مقتول و صاحبان خون ندارد، شخصی را به اعتقاد این که محکوم به قصاص است بکشد بعد معلوم شود مورد قصاص نبوده است، قتل عمد است یا خطا و یا شبه عمد؟

جواب: در فرض سؤال اگر می‎دانسته غیر ولی خون حق قصاص ندارد، یا احتمال می‎داده، حکم قتل عمد درباره او جاری می‎باشد؛ ولی اگر معتقد به جواز بوده و به اعتقاد این که به وظیفه شرعی خود عمل می‎کند اقدام به قتل کرده باشد، ظاهرا حکم شبه عمد را دارد.

(سؤال 2541) اگر کسی دو نفر را در حال لواط ببیند و هر دو را بکشد غافل از این که باید با اجازه حاکم شرع باشد، آیا قصاص ثابت است ؟

جواب: اگر لواط آنها برای قاضی شرع ثابت نشود حکم به قصاص می‎کند؛ مگر در صورتی که بیننده به طور قطع فکر می‎کرده است آن دو نفر مهدورالدم هستند. و اگر لواط آنها ثابت شود محل اشکال است.

(سؤال 2542) آیا شخص مجنی علیه حق دارد جانی را از قصاص عفو نماید یا نه ؟ آیا از قبیل "اسقاط مالم یجب" نیست ؟ و آیا در صورت داشتن چنین حقی، اولیای دم می‎توانند دیه بگیرند؟

جواب: مسأله بین فقها مورد اختلاف است و به نظر اینجانب اگرچه ظاهر آیه شریفه (و من قتل مظلوما فقد جعلنا لولیه سلطانا)سوره اسراء (17): آیه 33. (هر کس مظلومانه کشته شد همانا برای ولی او قدرت و حق - قصاص - قرار داده ایم.) این است که قصاص مستقیما حق ولی دم است، ولی با توجه به این که ذی حق اولا و بالذات خود مقتول است ممکن است گفته شود که آیه شریفه وارد در مورد غالب است و ناظر به صورت عفو مجنی علیه نیست و مجنی علیه حق عفو دارد؛ و چون سبب قتل قبل از مرگ مقتول محقق